درمان و پیشگیری از دیابت

درمان و پیشگیری از دیابت؛ دیابت یکی از مهم‌ترین بیماری­های عصر حاضر است که سالانه میلیون‌ها نفر را دچار مشکلات بسیاری می ­کند. دیابت در شرایطی رخ می­ دهد که در خون شما بیش از اندازه گلوکوز (نوعی قند) وجود داشته باشد. با گذشت زمان، تجمع گلوکوز در بدن، موجب آسیب رساندن به اندام ­های داخلی خواهد شد. در این متن قصد داریم به بررسی راه‌های پیشگیری از دیابت و درمان دیابت بپردازیم.

شایع­ترین عوارض دیابت، آسیب به مویرگ­ها و رگ­های بدن است که می ­تواند منجر به حمله قلبی، سکته، مشکلات بینایی، مشکلات کلیوی، مشکلات لثه، آسیب به بافت پا و اعصاب شود.

پیشگیری و جلوگیری از ابتلا به دیابت

شکر و کربوهیدرات‌های تصفیه شده را از رژیم غذایی خود حذف کنید:
خوردن غذا‌هایی که شکر و کربوهیدرات‌های تصفیه شده دارند، می‌توانند ریسک و خطر ابتلا به دیابت را بیشتر کنند. بدن به سرعت این غذا‌ها را به مولکول‌های کوچک شکر تبدیل می‌کند و به جریان خون شما جذب می شود.

افزایش قند خون، پانکراس را تحریک می کند تا انسولین تولید کند. در کل خوردن غذا‌های پر شکر و کربوهیدرات‌های تصفیه شده و قند موجب افزایش قند خون و میزان انسولین می‌شود که در طول زمان ممکن است دیابت را ایجاد کند. اجتناب از این غذا‌ها ممکن است به کاهش خطر ابتلا به دیابت کمک کند.

برای پیشگیری از دیابت آب زیادی بنوشید:
آب، طبیعی‌ترین و بهترین نوشیدنی است که شما می‌توانید مصرف کنید. نوشیدن زیاد آب باعث می‌شود که شما از نوشیدنی‌هایی که حاوی قند بالا، مواد نگهدارنده و سایر مواد مضر هستند، اجتناب کنید.

برای پیشگیری از دیابت به طور منظم کار و فعالیت کنید:

انجام فعالیت‌های بدنی منظم می‌تواند به جلوگیری از دیابت کمک کند. ورزش و فعالیت، حساسیت سلول‌های شما را نسبت به انسولین افزایش می‌دهد؛ بنابراین زمانی که ورزش می‌کنید، انسولین کمتری برای کنترل قند خونتان مصرف می‌شود.

اگر اضافه وزن دارید یا کمی چاق هستید، وزنتان را کم کنید:
اگر چه افرادی که مبتلا به دیابت نوع دو هستند، اضافه وزن یا چاقی ندارند، اما در کل افرادی که دارای دیابت هستند، بیشتر وزنشان در ناحیه کمر و شکم جمع می‌شوند و به عنوان چربی شناخته می‌شود.

حمل چربی بیش از حد به ویژه در ناحیه شکم، احتمال ابتلا به دیابت را افزایش می‌دهد. کم کردن وزن ممکن است خطر ابتلا به دیابت را کاهش دهد.

داشتن یک رژیم غذایی بسیار کم کربوهیدرات:
داشتن چنین رژیم غذایی می‌تواند به شما در جلوگیری از دیابت کمک کند. اگرچه بسیاری از روش‌هایی وجود دارد که موجب کاهش وزن می‌شود، اما رژیم‌های غذایی بسیار کم کربوهیدرات از همه موثر‌تر هستند، که می‌تواند قند خون و سطح انسولین را کنترل کند و خطر ابتلا به دیابت را کاهش دهد.

همچنین تحقیقات نشان می‌دهند که خوردن بیش از حد غذا در یک زمان، موجب افزایش قند خون و انسولین می‌شود و خطر ابتلا به دیابت را کاهش می‌دهد.

رژیم غذایی با فیبر بالا را انتخاب کنید:
دریافت مقدار زیادی فیبر برای سلامتی روده و مدیریت وزنتان و مفید است. مصرف یک منبع عالی از فیبر، در هر وعده غذایی می‌تواند به جلوگیری از افزایش میزان قند خون و انسولین کمک کند و در نتیجه خطر ابتلا به دیابت را کاهش می دهد.

مقدار کافی ویتامین D مصرف کنید:
ویتامین D، برای کنترل قند خون بسیار مهم است. خوردن غذا‌هایی با ویتامین D بالا یا مصرف مکمل‌های ویتامین D می‌تواند خطر ابتلا به دیابت را کاهش دهد.

 غذا‌های فرآوری شده را از رژیم غذایی خود حذف کنید:
برای برداشتن یک گام به سمت سلامتی و جلوگیری از دیابت بهتر است که مصرف غذا‌های فرآوری شده خود را به حداقل برسانید. آن‌ها باعث بسیاری از مشکلات سلامتی مانند بیماری‌های قلبی، چاقی و دیابت می‌شوند.

برای پیشگیری از دیابت چای و قهوه بنوشید:
اگرچه آب باید جزو نوشیدنی اصلی شما باشد، اما تحقیقات نشان می‌دهد که خوردن قهوه و چای ممکن است به شما برای جلوگیری از دیابت کمک کند. نوشیدن قهوه یا چای، میزان سطح قند خون را کاهش می‌دهد و حساسیت بدن نسبت به انسولین را بالا می‌برد در نتیجه خطر ابتلا به دیابت را کم می کند.

دور فست فود‌ها و غذا‌های اماده را خط بکشید:
از غذا‌های آماده و فست فود‌ها بپرهیزید چرا که این دسته از غذا‌ها تاثیر بسزایی در ابتلا به دیابت دارند.

برای پیشگیری از دیابت گوشت قرمز کم مصرف کنید:
برخلاف گوشت سفید گوشت قرمز به بیماران دیابتی توصیه نمی‌شود، همینطور افرادی که برنامه غذایی خود را روی محور پیشگیری از دیابت تنظیم کرده اند بایستی در مصرف گوشت قرمز زیاده روی نکنند.

برای پیشگیری از دیابت به اندازه کافی و با کیفیت بخوابید:
میزان خواب بین ۶ تا ۸ ساعت کافی است. خواب طولانی بیش از ۸ ساعت و خواب کوتاه کمتر از ۵ ساعت خطر ابتلا به دیابت را زیاد می‌کند.

درمان دیابت

هدف اصلی درمانگران، حفظ سطح گلوکز خون در محدوده ی هدف است. پزشک‌ محدوده ی هدف مناسبتان را به شما خواهد گفت. محدوده ی هدف بر اساس نوع دیابت، سن و وجود یا عدم وجود عوارض متفاوت است.

اگر دیابت بارداری داشته باشید، محدوده ی هدف قند خون شما از افرادی که به انواع دیگر دیابت مبتلا هستند، کمتر است.

فعالیت بدنی در درمان دیابت نقش مهمی دارد. از پزشک خود بپرسید چند دقیقه در هفته را باید به تمرینات هوازی (ایروبیک) اختصاص دهید. رژیم غذایی نیز در کنترل مؤثر دیابت نقشی حیاتی دارد. همچنین باید همواره فشار خون و کلسترول خود را زیر نظر داشته باشید.

درمان دیابت نوع ۱

همه ی کسانی که به دیابت نوع ۱ مبتلایند، باید برای ادامه ی زندگی انسولین مصرف کنند. زیرا در این نوع دیابت صدمه به لوزالمعده دائمی است. انواع مختلفی از انسولین در دسترس است که شروع اثر، حداکثر اثر و طول اثر متفاوتی دارند.

انسولین درست زیر پوست تزریق می شود. پزشک به شما نشان می دهد که چطور به درستی آن را تزریق کنید و محل تزریق را به صورت چرخشی تغییر دهید. همچنین، می توانید از پمپ انسولین استفاده کنید؛ دستگاهی که بیرون بدن قرار می گیرد و می توان آن را برنامه‌ریزی کرد تا دوز خاصی را آزاد کند.

در حال حاضر، دستگاه های پایش مداوم گلوکز خون نیز وجود دارند که ۲۴ ساعته قند شما را کنترل می کنند. لازم است در طی روز سطح قند خون خود را پایش کنید. ممکن است لازم باشد داروهایی را برای کنترل کلسترول، فشار خون بالا یا عوارض دیگر مصرف کنید.

درمان دیابت نوع ۲

دیابت نوع ۲ با رژیم غذایی و ورزش کنترل می شود و می توانید آن را با مجموعه ای از داروهای کنترل قند خون نیز، درمان کنید. معمولاً متفورمین اولین دارویی که است که تجویز می شود. این دارو به بدن شما کمک می کند تا انسولین را بهتر مصرف کنید. اگر متفورمین مؤثر نباشد، پزشک شما داروهای دیگری را برایتان تجویز می کند.

باید سطح قند خون خود را کنترل کنید. افزون بر این، ممکن است به داروهایی برای کنترل فشار خون و کلسترول خود نیاز داشته باشید.

درمان قطعی قند خون

متأسفانه دیابت نوع ۱ درمانی ندارد. این بیماری در تمام طول عمر نیازمند درمان است، اما با پایش مداوم و تداوم درمان، می توانید از عوارض پیچیده تر این بیماری به دور باشید.

اگر با پزشک خود همکاری کنید و سبک زندگی مناسبی را برای خود برگزینید، می توانید دیابت نوع ۲ را به خوبی مدیریت کنید.

دیابت بارداری اغلب بعد از تولد کودک برطرف می شود (البته، اگر مراقبت های لازم انجام نشود، خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ وجود خواهد داشت).

بهترین مواد غذایی و خوراکی برای بیماران دیابتی

نشاسته‌ها
بدن ما به کربوهیدرات نیاز دارد، ولی بهتر است آنها را با مطالعه انتخاب کنیم.

• غلات کامل مثل برنج سبوسدار، جو دوسر، کینوآ
• سیب زمینی شیرین کبابی
• غذاهایی که با غلات کامل تهیه شده و شکر افزودنی ندارند

سبزیجات

• سبزیجات تازه مانند اسفناج، کلم پیچ به‌صورت خام یا مختصری بخارپز یا کبابی
• سبزیجات منجمد بخارپز
• سبزیجات کنسرو شده (در صورتی که نمک اضافی نداشته باشند)

میوه‌ها

• میوه‌ها بهتر است تازه مصرف شوند.
• میوه‌های منجمد یا کنسرو شده که شکر افزودنی نداشته باشند.
• مربا و مارمالاد کم شکر یا بدون شکر

پروتئین

• پروتئین‌های گیاهی مثل حبوبات، خشکبار خام و توفو
• ماهی یا غذاهای دریایی
• گوشت مرغ یا سایر پرندگان (ترجیحا بافت نرم، مانند بخش سینه و کم چرب و بدون پوست)
• تخم مرغ

لبنیات
از لبنیات کم چرب استفاده کنیم، در صورتی که می‌خواهیم لبنیات پرچرب مصرف کنیم، لازم است در حجم بسیار کم باشد.

• شیر یک و نیم درصد چربی
• ماست کم چرب
• پنیر کم چرب

چربی‌ها و شیرینی‌جات
مقاومت در برابر مصرف این دسته غذایی بسیار مشکل است. در نظر داشته باشیم که خوردن مقدار زیاد آن افزایش وزن را به دنبال خواهد داشت و این موضوع، کار را برای کنترل دیابت دشوار می‌کند.

• منابع طبیعی از روغن‌های گیاهی مانند دانه‌های روغنی (آفتابگردان)
• غذاهایی که حاوی چربی امگا 3 هستند مثل ماهی‌ها
• روغن هسته انگور، روغن زیتون و کانولا

نوشیدنی‌ها
وقتی شما یک نوشیدنی مورد علاقه خود را می نوشید احتمالا بیشتر از آن چیزی که فکر می کنید کالری، شکر، نمک یا چربی را مصرف کرده اید. حتما قبل از مصرف به جدول مواد غذایی روی قوطی نوشیدنی توجه کنید.

• آب ساده که طعم دار نشده باشد یا آب گازدار
• چای تلخ شاید با یک برش لیمو
• قهوه بدون شیر یا با شیر کم چرب و شیرین کننده مجاز

کنترل دیابت به کمک گیاهان دارویی درمان و پیشگیری از دیابت

بعضی از انواع رایج گیاهان دارویی که بر اساس طب سنتی برای کنترل دیابت نوع دو می‌توانند مفید باشند عبارتند از:

•  آلوورا

بر اساس پژوهش مروری انجام شده توسط محققین طب‌سنتی در سال 2013، اثرات محافظتی و ترمیمی آلوورا بر سلول‌های بتا پانکراس (مسئول تولید انسولین) در مدل حیوانی مشاهده شد. علت این مشاهده به خواص آنتی‌اکسیدانتی آلوورا نسبت داده شده است. از اینرو مصرف نوشیدنی حاوی پالپ یا عصاره آلوورا برای مدیریت دیابت نوع دو توصیه می‌شود.

•  دارچین

در مطالعات مختلفی اثرات متعددی از دارچین در کنترل دیابت گزارش شده است. از جمله تاثیر در کاهش قند خون، کاهش میزان LDL، افزایش میزان HDL، افزایش حساسیت به انسولین در سلول‌های بدن، بهبود هضم و خواص آنتی اکسیدانتی.

•  خیار تلخ (Momordica charantia)

مطالعات معدودی در طب‌سنتی وجود دارد که نشان می‌دهد مصرف این خیار بصورت خوراکی می‌تواند در کنترل عوارض دیابت مفید باشد.

•  خار مریم (Milk thistle)

عصاره خار مریم حاوی ماده‌ایی به نام سیلمارین است که دارای خواص آنتی‌اکسیدانت و ضدالتهابی است. این خواصی است که در استفاده از خار مریم در کنترل دیابت مورد توجه است. اگرچه نتیجه مطالعات در مورد اثرات سیلمارین بر کنترل دیابت امیدوار کننده است با اینحال برای کنترل دیابت استفاده صرف از عصاره این گیاه کافی نیست.

•  شنبلیله

دانه شنبلیله حاوی فیبر و ترکیباتی است که فرایند هضم کربوهیدارت‌ها را کند می‌کند. از این رو می‌تواند ابتلا به دیابت نوع دو را به تاخیر بیاندازد. در مطالعه‌ایی که در سال 2015 منتشر شد، طی سه سال مصرف پودر دانه شنبلیله روند کاهشی در ریسک ابتلا به دیابت نوع دو در افرادی که مستعد ابتلا به دیابت بوده‌اند مشاهده شد.

• کورکومین

این گیاه جز زردچوبه است و یکی از مواد اصلی موجود در کره می‌باشد. دارای خواص ضد التهابی قوی است و قرن‌ها است که برای جلوگیری از دیابت و یا درمان آن استفاده می‌شود.

• بربرین

بربرین، در بسیاری از گیاهان یافت شده است و در طب سنتی چینی هزاران سال است که مورد استفاده قرار میگیرد. برخی از مطالعات نشان داده است که به مبارزه با التهاب و کاهش کلسترول و سایر نشانه‌های بیماری قلبی نیز کمک می‌کند.

• مصرف دارچین

در غذا‌های خود از ادویه جات به ویژه دارچین استفاده کنید و سعی کنید از اضطراب و فشار‌های روحی و عصبی بپرهیزید. آرامش روح و روان پیام آور سلامتی است.

داروهای خوراکی کاهش‌دهنده قند خون درمان و پیشگیری از دیابت

متفورمین

اثر: کاهش مقاومت به انسولین در بدن و مهار تولید و آزاد شدن قند از کبد

نحوه مصرف: از آنجایی که ممکن است برخی افراد در چند هفته نخست با مصرف این دارو دچار مشکلات گوارشی مانند حالت تهوع و دل‌درد شوند، بهتر است این قرص‌ها با معده پر استفاده شوند، به عنوان مثال بلافاصله قبل یا بعد از صبحانه و یا شام.

نکات قابل توجه: در رابطه با لزوم قطع این دسته دارویی پیش از انجام سی‌تی‌اسکن و یا جراحی حتماً با پزشک مشورت نمایید. مصرف طولانی مدت قرص‌های این دسته ممکن است با کمبود ویتامین B12 همراه باشد که با مشورت پزشک و در صورت نیاز مصرف مکمل ویتامین B12  قابل مدیریت است.

گاهی این دارو به فرم آهسته رهش تجویز می شود، در این صورت معمولاً یک بار در روز به همراه شام توصیه می شود.