کلردیازپوکساید (Chlordiazepoxide) که با نام تجاری لیبریوم عرضه می‌شود، یکی از ترکیبات بنزودیازپین است که در درمان اضطراب و بی خوابی و همچنین، عوارض ترک اعتیاد به الکل و اضطراب پیش از عمل جراحی کاربرد دارد. کلردیازپوکساید دارویی چند کاربردی است که ارزش و کارایی آن در تسکین اضطراب ثابت شده است.
استفاده زیاد از این دارو باعث ایجاد اعتیاد در فرد شده و مصرف بیش از حد آن منجر به مرگ شخص نیز می شود . فروش کلردیازپوکسید بدون نسخه پزشک خلاف قانون است .
اشکال دارویی کلردیازپوکساید
داروی کلردیازپوکساید به صورت کپسول عرضه می‌شود. این دارو در دوزهای مختلف ۵، ۱۰ و ۲۵ موجود بوده و پزشک با توجه به شرایط بیمار دوز مناسب را انتخاب می‌کند. کپسول کلردیازپوکساید از نشاسته ذرت، لاکتوز و تالک درست شده است. پوسته کپسول ژلاتینی بوده و ممکن است حاوی متیل باشد.
عملکرد کلردیازپوکساید
کلردیازپوکساید می‌تواند به محل اتصال اختصاصی بنزودیازپین در گیرنده‌های سیستم عصبی مرکزی وصل شود. با افزایش اتصال به این انتقال‌دهنده‌های عصبی خواص آرامبخش، خواب‌آور و ضد اضطراب کلردیازپوکساید ظاهر می‌شود.
موارد مصرف کلردیازپوکساید
- کاهش اضطراب به صورت کوتاه مدت
- شل کنندۀ عضلانی
- برطرف کردن علائم ترک الکل
- برخی مواقع پزشک برای درمان سندروم روده تحرک پذیر
موارد احتیاط پیش از مصرف دارو
- در صورت داشتن حساسیت به این دارو، از مصرف آن خودداری کنید .
در صورتی که دارای ویژگی های زیر هستید، قبل از تجویز این دارو توسط پزشک در این باره با او مشورت کنید :
- اگر دارای اختلال آنزیمی ژنتیکی که باعث ایجاد علائم پوستی می شود هستید .
- اگر از داروهای رقیق کننده خون مانند وارفارین استفاده می کنید .
- اعتیاد به مصرف مواد مخدر
- اثرات آرامش بخش کلردیازپوکسید معمولا در بزرگسالان طولانی تر است و ممکن است منجر به ایجاد حوادثی از قبیل تصادف و یا ایجاد جراحت بر اثر افتادن بر روی زمین شود ، پس لازم است که هنگام مصرف این دارو احتیاط کنید .
- اگر باردار هستید از مصرف داروی کلردیازپوکسید خودداری کنید زیرا این دارو ممکن است باعث ایجاد نقص در جنین و یا منجر به اعتیاد آن شود و همچنین ممکن است مصرف این دارو توسط زنان باردار باعث تهدید زندگی فرزندشان بعد از تولد شود . نوزادانی که به این دارو اعتیاد دارند ممکن است نیازمند چندین هفته درمان پزشکی باشند . اگر باردار هستید و یا تصمیم به باردار شدن دارید، قبل از تجویز این دارو توسط پزشک خود، این موضوع را با او در میان بگذارید و همچنین در دوران مصرف این دارو تا جای ممکن از باردار شدن خود جلوگیری کنید .
- هنوز به طور کامل مشخص نیست که مصرف این دارو توسط مادران شیرده باعث آسیب رسیدن به کودک شیر خوار می شود یا خیر ، بنابراین در صورت شیردهی به کودک این موضوع را پزشک خود اطلاع دهید .
- مصرف این دارو برای افراد کوچکتر از 6 سال توصیه نمی شود .
نحوهٔ مصرف و دوز مصرفی کلردیازپوکساید
دوز مناسب برای مصرف قرص کلردیازپوکساید به تشخیص بیماری و واکنش هر بیمار به این دارو بستگی دارد.
دوز معمول روزانه این دارو در بزرگسالان برای تسکین اختلالات اضطرابی خفیف و ملایم و علائم اضطراب ، 5 یا 10 میلی گرم، 3 یا 4 بار در روز می باشد. برای تسکین اختلالات اضطرابی شدید و علائم اضطراب نیز بزرگسالان باید 3 یا 4 بار در روز 20 یا 25 میلی گرم از این دارو را مصرف کنند. مقدار مناسب دوز این دارو برای بیماران سالمند 5 میلی گرم و 2 تا 4 بار در روز است.
قبل از جراحی برای برطرف کردن دلهره و اضطراب پیش از عمل، افراد باید 3 یا 4 بار در روز قرص کلردیازپوکساید 5 تا 10 میلی گرم به صورت خوراکی مصرف نمایند. اگر از این دارو به عنوان داروی پیش از جراحی استفاده کنیم باید 1 ساعت پیش از عمل 50 تا 100 میلی گرم از دارو به صورت عضلانی تزریق شود.
برای تسکین علائم ترک اعتیاد ابتدا از شکل پراروده ای این دارو استفاده می شود. اگر دارو به شکل خوراکی تجویز شود، دوز مصرفی پیشنهادی در ابتدا 50 تا 100 میلی گرم است .
عوارض کلردیازپوکساید
همه داروها ممکن است عوارض جانبی ایجاد کنند. اما بسیاری از مصرف‌کنندگان نیز هیچ نوع عارضه‌ای بروز نمی‌دهند. یکسری از عوارض بعد از گذشت مدت کوتاهی از مصرف قرص کلردیازپوکساید، از بین می‌روند. در صورت بروز مستمر هریک از عوارض می بایست به پزشک اطلاع داده شود. عوارض جانبی قرص کلردیازپوکساید بر بخش‌های مختلف بدن عبارتند از:
- سیستم عصبی مرکزی: سرگیجه، خواب‌آلودگی، منگی، سردرد و اضطراب، ترمور، تحریک‌پذیری، ضعف و خستگی، دپرسیون، بی‌خوابی، توهم
- گوارشی: یبوست، خشکی دهان، تهوع، استفراغ، بی‌اشتهایی، اسهال
- پوستی: راش، درماتیت، خارش
- قلبی، عروقی: کاهش فشارخون وضعیتی، تغییرات ECG، تاکی‌کاردی، هیپوتانسیون
همچنین ممکن است بی‌نظمی‌های جزئی قاعدگی رخ داده و موجب کاهش یا افزایش میل جنسی شود.
قرص کلردیازپوکساید می توانند اعتیادآور باشند به همین دلیل به طور موقت از آن کمک گرفته می شود و اینکه به عنوان یک داروی طولانی مدت و درمان اصلی ضد اضطراب باشد استفاده نمی شود به این دلیل که احتمال اعتیاد وجود دارد.
تداخلات دارویی قرص کلردیازپوکساید
مصرف قرص کلردیازپوکساید و داروهای دیگری مانند:
- خواب‌آور
- مسکن
- ضد سرفه
- آرامبخش
- داروهای افسردگی و ضد استرس
ممکن است عوارض خطرناکی که تهدیدکننده زندگی فرد هستند را در پی داشته باشد.
در صورتی که از شربت‌های ضد اسید معده استفاده می‌کنید، به پزشک خود اطلاع دهید.
