ارتودنسی
بهترین زمان ارتودنسی؛ نام ارتودنسی چند سالی است که بر سر زبان ها افتاده است اما تاریخچه ارتودنسی به قرن ها پیش باز می گردد. سالیان سال است که داشتن دندان هایی سالم و ردیف شده، یکی از عناصر زیبایی صورت محسوب می شود. این زیبایی حتی در قرن های گذشته دارای اهمیت بوده است تا جایی که افرادی که از این مشکل رنج می بردند، با استفاده از نخ و اشیای فلزی، سعی بر مرتب کردن و حرکت دادن دندان هایشان داشتند. امروزه، تخصص ارتودنسی، با شکل و شمایل ویژه تری، پا به عرصه دندانپزشکی گذاشته است تا به بیمارانی که از ناهنجاری های دندانی و فکی رنج می برند، کمک کند.
انواع ارتودنسی
درمان های ارتودنسی را می توان به دو دسته تقسیم کرد، گروه اول شامل رفع مشکلات دندان ها و گروه دوم ناهنجاری های فک می باشد. ممکن است بعضی افراد شامل هر دو گروه باشند که نگران نباشید می توان با همکاری آن را درمان کرد. توجه داشته باشید که هرچه سن فرد پایین تر باشد طول دوره درمان کمتر می باشد در افراد بزرگسال نیز طول دوره درمان بدون مشکل می باشد اما ممکن است کمی طول بکشد. هر یک از انواع روش های درمان ارتودنسی می تواند در نحوه درمان، طول مدت درمان و ابزار استفاده شده تفاوت هایی داشته باشند. برای مثال در درمان ارتودنسی ثابت از براکت و سیم ارتودنسی ثابت استفاده می شود و طول دوره درمان طولانی می باشد اما اعمال فشار بر دندان ها بسیار بیشتر از نوع درمان ارتودنسی متحرک می باشد.
- ارتودنسی ثابت
- ارتودنسی متحرک
- ارتودنسی نامرئی
- ارتودنسی دیمون
- ارتودنسی فانکشنال
- ارتودنسی لینگوال
انتخاب نوع ارتودنسی حتما زیر نظر متخصص ارتودنسی انجام شود.
زمان مناسب ارتودنسی
سازمان دندانپزشکان آمریکا بهترین زمان برای معاینات دندان پزشکی را سن 7 سالگی و بهترین زمان برای آغاز ارتودنسی را پس از تشخیص بی نظمی سن 8-9 سالگی می دانند زیرا در این سن رشد مجدد و تغییرات دندان ها قابل تشخیص است و اگر مشکلی در شکل دندان ها و یا حتی سلامت آنها وجود داشته باشد در بهترین زمان تشخیص داده می شود.
در این سن دندانپزشک توانایی ارزیابی حالات و فرم بندی دندان ها را به علت شروع رشد دندان های آسیاب بزرگ دارد و به آسانی تشخیص می دهد که فک بالا و پایین در چه زاویه ای نسبت به عقب و جلو بودن قرار دارد.
کودک تحت درمان ارتودنسی
کودکان باید در پایین‌ترین سن ممکن تحت درمان ارتودنسی و سیم‌کشی دندانها قرار بگیرند. متخصصین ارتودنسی به راحتی می‌توانند مشکلات موجود در کودکان را رفع کنند (قبل از رشد کامل فک و صورت). ممکن است این مشکلات زمانی که فرد به سنین نوجوانی می‌رسد، به دلیل کمتر شدن انعطاف‌پذیری قابل درمان نباشند. می‌توانید از درمان ارتودنسی و سیم‌کشی دندان به عنوان یک درمان زودهنگام برای مشکلات جدی قبل از دائمی شدن آنها فکر کنید.
در زیر به برخی از مزایای انجام ارتودنسی بر روی کودکان کم سن و سال که بهترین سن برای ارتودنسی را دارند، اشاره می‌کنیم:
- دندانهای دائمی به محل مناسبی هدایت می‌شوند.
- نحوه‌ی قرار گرفتن لب‌ها بر روی یکدیگر از نظر فیزیکی و زیبایی بهبود پیدا می‌کند.
- بهبودی ظاهر کلی صورت
- اصلاح عادات مضر مربوط به دهان مثل جویدن ناخن و مکیدن انگشت
- کاهش خطر آسیب رسیدن به دندانها نامرتب
- رشد مناسب فک و قرار گرفتن آن در محل صحیح
- صاف شدن دندانهای کج شده
- اصلاح مشکلات مربوط به جویدن غذا
- جلوگیری از کشیدن دندانها در آینده
- ایجاد فضای کافی برای دندانهای نامرتب یا در حال رشد
نشانه‌های نیاز کودک به ارتودنسی
درمان‌های ارتودنسی را می‌توان برای رفع مشکلات متعددی به کار گرفت از جمله کج بودن و نامرتبی دندانها، عقب رفتن فک تحتانی ( اوربایت)، جلو رفتن فک تحتانی (آندربایت)، انحراف فک و اختلالات مربوط به مفاصل فک. در زیر به برخی از نشانه‌های نیاز کودک شما به ارتودنسی اشاره می‌کنیم:
- دندانهای شیری خیلی زود یا خیلی دیر بیفتند.
- تنفس محسوس از دهان
- مکیدن طولانی مدت شست و انگشتان دست
- دشواری در جویدن و گاز گرفتن
- قرار گرفتن نامتوازن دندانها بر روی یکدیگر و یا به هم نرسیدن دندانها
- دندان‌قروچه و قفل شدن فک
سن مناسب شروع ارتودنسی دندان ها
نظر کلی دندانپزشکان ایران و کشورهای اروپایی و آمریکایی بر این است که اگر مشخص شود که بیمار دندان های نامنظم دارد برای مرتب کردن دندان ها با ارتودنسی می تواند تا 12 سالگی اقدام نماید البته به شرطی که لثه ها و استخوان فکین سالم باشند. بعد از این سن نتیجه دلخواه به راحتی حاصل نمی شود زیرا رشد دندان ها و فک تا حد بالایی کامل شده اند.
با انجام ارتودنسی، در کودکی فضای فک و دهان برای دندان های دائمی بازتر می شود و دندان ها در جایگاه درست خود قرار می گیرند. اینگونه دندان ها در حالت نهفته در قسمت فک رشد نمی کنند. برای درمان مشکلات دندانی انواع ارتودنسی ثابت برای کودکان توصیه می شود.
ارتودنسی در سنین بالاتر
بهترین زمان ارتودنسی؛ مرتب کردن دندانها در سنین بالا با توجه به داشتن لثه های سالم علاوه بر پیچیدگی بیشتر قابل انجام است اما تغییرات در فک امکان پذیر نمی باشد. افرادی که در سنین بالاتر تصمیم به انجام ارتودنسی می گیرند باید توجه داشته باشند که رشد فک و دندان ها به پایان رسیده باشد و لثه های سالمی داشته باشند.
مراحل و مدت درمان ارتودنسی
- مراحل درمان ارتودنسی با توجه به شدت بهم ریختگی دندان و مشکلات فکی به سه بخش ارتودنسی قبل از جراحی فک ، جراحی فک و ارتودنسی بعد از جراحی فک تقسیم می شود.
- در مرحله ارتودنسی قبل از جراحی فک نامرتبی های دندان بهبود می یابد و دندان در موقعیت صحیح خود قرار می گیرد تا در جراحی فک بتوان به راحتی فکین را در وضعیت صحیح قرار داد.
- پس از اتمام جراحی فک و گذراندن دوران نقاهت بیمار برای تثبیت وضعیت دندان ها مجدداً ارتودنسی در دهانش قرار می گیرد.
- در مرحله اول مدت زمان ارتودنسی با توجه به شدت بهم ریختگی حدود 6 الی 18 ماه می باشد و در مرحله بعد از جراحی فک مدت ارتودنسی دندان کمتر می باشد.
اقدامات قبل و بعد از درمان ارتودنسی
- یکی از مهم ترین اقدامات قبل و بعد از ارتودنسی رعایت بهداشت دهان دندان می باشد.
- قبل از مراجعه برای ارتودنسی ، یک متخصص ارتودنسی خوب را انتخاب کنید.
- عکس برداری و قالب گیری از دندان ها را انجام دهید.
- قبل از ارتودنسی دندان های بیمار جرم گیری می شود و در صورتی که پوسیدگی وجود داشته باشد درمان می شود.
- ممکن است در دهان دندان اضافه ای وجود داشته باشد که قبل از ارتودنسی کشیده می شود.
- زمانی که دستگاه های ارتودنسی بر روی دندان قرار داده شد بهتر است فرد از آن به خوبی نگه داری کند.
- بیمار پس از ارتودنسی از خوردن مواد غذایی سفت مانند سیب ، ته دیگ ، ذرت و غیره خودداری نماید.
- از دهانشویه های مخصوص برای شستشوی دهان استفاده کنید.
- از نخ دندان ، مسواک و خمیر دندان های حاوی فلوراید برای تمیز کردن دندانهای خود استفاده کنید.
- در صورتی که جراحی فک انجام داده اید از دستمال نرم برای تمیز کردن دندان های آن ناحیه استفاده کنید.
- جلسات تعیین شده برای معاینه را حتماً به صورت مرتب بروید.
- فرد در صورتی که بعد از ارتودنسی احساس درد داشت می تواند با مشورت متخصص ارتودنسی از مسکن استفاده کند.
