بیماری پانیک چیست؟
بیماری پانیک یکی از انواع اختلالات اضطرابی بوده و زمانی اتفاق می‌افتد که بیمار حملات وحشت ناگهانی و غیرمنتظره‌ای را تجربه می کند. بیمار وقتی احساس وحشت ناگهانی و طاقت فرسایی کند که دلیل مشخصی ندارد، ممکن است دچار حمله پانیک شود.
طبقه بندی DSM-5 حملات پانیک را به صورت افزایش ناگهانی ترس شدید یا ناراحتی تعریف می‌کند که طی چند دقیقه به اوج خود می‌رسد.
بیمار ممکن است حین حمله پانیک دچار علائم بیماری‌های قلبی و ریوی مانند تپش قلب، مشکلات تنفسی و تعریق بشود، که اگر علائم این بیماری مزمن و اذیت کننده باشد، با درمان توسط نورولوژیست‌ها می‌توان شدت این علائم را کنترل کرده و کیفیت زندگی فرد را بهبود بخشید.
اگر حداقل دو بار دچار حمله پانیک شده‌اید، احساس وحشت و اضطراب می‌کنید، حتی اگر در معرض خطر نباشید و دائما نگران بوده و برنامه روزمره خود را تغییر می دهید تا از حمله دیگری جلوگیری کنید، ممکن است دچار این بیماری شده باشید.
چرا افراد به اختلال پانیک دچار می‌شوند؟
اختلال هراس یک مبنای ارثی دارد و به نظر می‌رسد مبتلایان، مغزِ حساس‌تر با پاسخ‌دهی شدیدتر به‌ارث برده‌اند. البته عوامل محیطی هم در بروز اختلال پانیک بی‌تأثیر نیستند. بسیاری از افراد نخستین حمله‌ی هراس را پس از یک واقعه تنش‌زا در زندگی تجربه کرده‌اند مثلاً پس از طلاق یا مرگ یکی از خویشاوندان درجه یک. همچنین به نظر می‌رسد استرس شدید در دوران کودکی احتمال بروز اختلال هراس را در افراد بیشتر می‌کند.
عواملی که افراد را در خطر بروز حملات پانیک قرار می‌دهند:
ژنتیک
اگر در بین اعضای خانواده‌تان فردی است که سابقه حملات پانیک یا اختلال هراس دارد، احتمال اینکه حملات وحشت را تجربه کنید بیشتر است.
استرس
اضطراب یا استرس همان حمله وحشت نیست، اما این دو وضعیت ارتباط تنگاتنگی باهم دارند.
احساس استرس، خستگی مفرط یا اضطراب شدید می‌تواند یک عامل خطر برای حمله پانیک در آینده باشد.
تغییرات هورمونی
تغییرات هورمونی یا عوارض دارویی ممکن است روی عملکرد شیمیایی مغز افراد تأثیر بگذارد و آن هارا مستعد حملات panic کند.
اتفاقات زندگی
آشفتگی در زندگی شخصی یا شغلی افراد، از جمله از دست دادن عزیزان یا اخراج شدن از شغل، می‌تواند اضطراب زیادی ایجاد کند که از ریسک فاکتور‌های جدی این بیماری است.
نحوه تشخیص بیماری پانیک
اگر شما نیز جزو افرادی هستید که احساس می‌کنید علائم حمله وحشت را تجربه کرده‌اید، بهتر است به دنبال مراقبت های پزشکی فوری باشید.
بیشتر افرادی که برای اولین بار دچار حمله وحشت می شوند، احساس می‌کنند که دچار حمله قلبی شده‌اند.
اگر هنگام بروز حملات پانیک به اورژانس مراجعه کنید، پزشک اورژانس آزمایش‌های مختلفی را انجام می‌دهد تا ببیند علائم شما در اثر حمله قلبی ایجاد شده است یا خیر. پزشک ممکن است برای رد سایر شرایطی که می‌توانند علائم مشابه ایجاد کنند، نوار قلبی(ECG) ،برای بررسی عملکرد قلب یا آزمایش خون انجام دهد.
در صورتی که شرایط قلبی بیمار نرمال بوده و هیچ گونه مشکل جدی شناسایی نشود، بیمار به پزشک عمومی ارجاع داده شده تا مراقبت های اولیه انجام شود. پزشک عمومی ممکن است یک معاینه بهداشت و روان انجام داده و از فرد در مورد علائمش شرح حال نورولوژی تهیه کند. در صورتی که پزشک با شرح حالی که بیمار به او ارائه می‌دهد بعلاوه یافته‌های بالینی، به بیماری پانیک مشکوک شود اقدامات درمانی اولیه را آغاز می‌کند.
چطور از حمله‌های پانیک پیشگیری کنیم؟
نمی‌توان از اختلال هراس پیشگیری کرد اما در صورتی که اختلال هراس برایمان تشخیص داده شده با رعایت نکات زیر می‌توانیم از حملات هراس پیشگیری کنیم:
- محدود کردن مصرف کافئین (قهوه، چای، نوشابه و ..)
- کاهش یا قطع مصرف نوشیدنی‌های الکلی
- قطع مصرف مواد مخدر
اگر این موارد را رعایت کنیم و مراحل درمان را با پزشک متخصص بگذرانیم، این حمله‌ها کم‌کم درمان و ناپدید می‌شوند. اما اگر آن‌ها را جدی نگیریم و درمان را شروع نکنیم، ممکن است به مدت طولانی این حملات پانیک سراغ ما بیایند و ما را راحت نگذارند.
درمان بیماری پانیک
درمان اختلالات پانیک بر کاهش یا از بین بردن علائم بیماری توسط متخصصان مغز و اعصاب متمرکز بوده و به صورت روتین شامل درمان شناختی رفتاری (CBT) است. این روش درمانی به افراد می‌آموزد که افکار و اعمال خود را تغییر دهند تا بتوانند حملات هراس خود را درک کرده و ترس خود را کنترل کنند.
داروهایی که برای درمان اختلال هراس استفاده می‌شود می‌توانند شامل مهارکننده های انتخابی جذب مجدد سروتونین (SSRI) که یک دسته از داروهای ضد افسردگی اند باشند .
این دارو‌ها شامل:
- فلوکستین
- پاروکستین
- سرترالین
- علاوه بر SSRI ها سایر داروهایی که بعضی اوقات برای درمان اختلالات هراس استفاده می‌شوند عبارتند از:
- مهارکننده‌های بازجذب سروتونین-نوراپی‌نفرین (SNRI ها)، که دسته دیگری از داروهای ضد افسردگی هستند.
- داروهای ضد تشنج
- بنزودیازپین‌ها که معمولاً به عنوان آرام کننده استفاده می‌شوند، از جمله دیازپام یا کلونازپام
- مهار کننده‌های مونوآمین اکسیداز (MAOIs)، نوع دیگری از ضد افسردگی است که البته به دلیل عوارض جانبی نادر اما جدی، به ندرت استفاده می‌شوند.
درمان حملات پانیک در خانه
علاوه بر این روش های درمانی دارویی، یکسری روش‌های ساده و در دسترس برای کاهش علائم
وجود دارد که می‌توانید در خانه انجام دهید:
- انجام یک برنامه منظم ورزشی و مدیتیشن
- خواب کافی
- اجتناب از مصرف محرک هایی مانند کافئین در قهوه و چای
