عوارض کلاژن

کلاژن پروتئینی اساسی در بدن است که به عنوان عنصر کلیدی در ساختار و عملکرد بافت‌های مختلف نقش دارد. این ماده در پوست، مو، ناخن‌ها، استخوان‌ها، غضروف‌ها و ماهیچه‌ها حضور دارد و به حفظ جوانی، استحکام و انعطاف این بخش‌ها کمک می‌کند. و ما در مقالات مختلفی درباره بهترین روش کلاژن سازی و کلاژن چیست و چه کاربردی دارد؟ و … صحبت کرده ایم.

بدن انسان با افزایش سن توانایی کمتری برای تولید کلاژن دارد. این کاهش طبیعی باعث می‌شود که علائمی مانند افتادگی پوست، ایجاد چین‌وچروک، کاهش تراکم استخوان‌ها و شکنندگی ناخن‌ها ظاهر شود. به همین دلیل، بسیاری از افراد به دنبال روش‌هایی برای جبران کاهش کلاژن و حفظ سلامت و زیبایی هستند.

در سال‌های اخیر، مکمل‌های حاوی کلاژن به یکی از گزینه‌های محبوب در میان علاقه‌مندان به سلامت و زیبایی تبدیل شده‌اند. این مکمل‌ها اغلب برای بهبود کیفیت پوست، تقویت مو، استحکام ناخن‌ها و افزایش سلامت مفاصل مصرف می‌شوند.

هرچند مصرف مکمل‌های کلاژن مزایای متعددی دارد، اما ممکن است عوارضی نیز به همراه داشته باشد که در برخی افراد دیده میشود.

انواع کلاژن

حدود 28 نوع مختلف کلاژن قابل شناسایی ژنتیکی وجود دارد. پنج نوع رایج عبارتند از نوع I، نوع II، نوع III، نوع IV و نوع V.

کلاژن نوع I در بافت پوست، استخوان و دندان یافت می شود.

کلاژن نوع II در بافت های غضروفی رایج است.

کلاژن نوع III در عضلات، پوست و بافت های رگ های خونی فراوان است.

کلاژن نوع IV جزء اصلی غشای پایه است. این غشا مسئول کشسانی پوست شما است و بافت های شما را در جای خود نگه می دارد. همچنین تسهیل کننده انتقال سیگنال های شیمیایی ناشی از فرآیندهای شیمیایی در بدن شما است.

کلاژن نوع V جزء مو، استخوان، جفت، کبد و بافت های ریه است.

منابع کلاژن

منابع کلاژن ممکن است طبیعی یا مصنوعی باشند. منابع طبیعی کلاژن شامل منابع گیاهی و حیوانی است. تولید منابع مصنوعی از طریق تلاش‌های سازمان یافته بین بیوتکنولوژی و شرکت‌های دارویی (داروسازی) انجام می شود.

منابع گیاهی کلاژن عبارتند از: مرکبات، انواع توت ها، سیر، سبزیجات برگ دار، بادام هندی و گوجه فرنگی.

منابع مصنوعی کلاژن در درجه اول شامل مکمل های غذایی است. مکمل های کلاژن خوراکی ممکن است به شکل نوشیدنی، کپسول، پودر، ژل، قرص، آدامس و نوار پروتئینی باشد. که تنها برخی از این انواع در کشور ما موجود است.

مکمل های کلاژن به راحتی بدون داشتن نسخه پزشک میتوانید از داروخانه‌ها تهیه کتید یا میتوانید به شکل آنلاین از داروخانه آنلاین دیجی دارو همیشه با تخفیف خرید کنید.

عوارض جانبی مصرف کلاژن

در ابتدا بهتر است این را بدانید که مکمل های کلاژن عموماً ایمن هستند و عوارض جانبی جدی ندارند.

با این حال، تولیدکنندگان اغلب کلاژن را با سایر مواد تشکیل دهنده در مکمل ها ترکیب می کنند. برخی از این مواد مانند گیاهان دارویی و ویتامین ها در مقادیر زیاد می توانند خطرات سلامتی ایجاد کنند، خصوصاً در مکمل هایی که برای سلامت پوست، ناخن و مو فرموله شده اند.

به عنوان مثال، مواد تشکیل دهنده مکمل های غذایی مانند عصاره های گیاهی ممکن است با داروهای تجویزی رایج تداخل داشته باشند و برخی از آنها برای زنان در دوران بارداری یا شیردهی ایمن نباشند که این موضوع حتما روی بسته بندی محصول نوشته خواهد شد.

بنابراین، در حالی که مکمل هایی که فقط حاوی کلاژن هستند بعید است عوارضی ایجاد کنند، مهم است که برچسب ها را بخوانید و خطرات احتمالی مکمل های حاوی کلاژن همراه با سایر مواد تشکیل دهنده را درک کنید.

اگر داروهای دیگری مصرف می کنید یا باردار یا شیرده هستید، قبل از شروع مصرف مکمل، حتما با پزشک خود صحبت کنید.

اما گاهی خود کلاژن هم عوارض جانبی از خود در برخی افراد نشان می‌دهد که در ادامه به آن میپردازیم.

چه عواملی باعث عوارض جانبی کلاژن می شود؟

مصرف کلاژن فوایدی دارد، اما برخی افراد ممکن است به دلیل عوامل مختلف عوارض جانبی را نشان دهند. برخی از عواملی که ممکن است منجر به بروز عوارض جانبی شود عبارتند از عدم تحمل کلاژن و مصرف نادرست کلاژن.

عوارض جانبی کلاژن ممکن است به عنوان مثال ناشی از مصرف بیش از حد کلاژن باشد. توصیه می شود میزان مصرف کلاژن خود را با دقت کنترل کنید زیرا مصرف بیش از حد اغلب منجر به برخی واکنش های خفیف می شود.

این عوارض جانبی به عنوان علائم بالینی ظاهر می شوند که بهتر است توسط یک پزشک تشخیص داده شوند. با این حال، این علائم از فردی به فرد دیگر متفاوت است و ممکن است به صورت علائم زیر دیده شود:

• حساسیت: علائم حساسیت بیشتر به صورت جوش یا التهاب عمومی پوست است. ممکن است به علت حساسیت به منبع کلاژن، یا  مواد افزودنی شیمیایی که در مکمل های کلاژن وجود دارد ایجاد شود. منابع طبیعی کلاژن حیوانی و دریایی است که مثلا در صورت حساسیت به آن منبع دریایی میتوانند به کلاژن استخراج شده از آن هم حساسیت نشان دهند.
• کبد: در صورتی که از کلاژن نوع یک بیش از حد معمول استفاده شود میتواند در کبد تجمع پیدا کند و منجر به بروز مشکلات کبدی شود.

مقدار مجاز مصرف روزانه کلاژن در افراد مختلف متفاوت است و بستگی به شرایط فرد تعیین میشود اما به طور کلی یک فرد بالغ روزانه میتواند بین 5 الی 10 گرم کلاژن مصرف کند که برای فرد ضرری نخواهد داشت در صورتی که قصد دارد بیشتر از این مقدار مصرف کند بهتر با پزشک خود مشورت کند.

• کلیه ها: مرف بیش از حد کلاژن می تواند محرک ایجاد سنگ کلیه شود. هیدروکسی پرولین یک اسید آمینه اصلی کلاژن است که به طور معمول از طریق کلیه ها به عنوان اگزالات دفع می شود: یک محرک سنگ کلیه.
• دستگاه گوارش: همچنین ممکن است با مصرف کلاژن دچار مشکلات گوارشی شوید. اسهال، یبوست و سوزش سر دل، همراه با نفخ و کاهش اشتها. ممکن است در برخی افراد با مصرف بیش از حد کلاژن دیده شود.
• هایپرکلسمی: کلاژن بخصوص کلاژنی که از منابع دریایی گرفته میشود به علت داشتن مقدار بالای کلسیم در خود می تواند باعث هایپرکلسمی شود. هایپرکلسمی تجمع بیش از حد کلسیم است. کلسیم اضافی ناشی از مکمل های کلاژن اغلب منجر به ریتم غیر طبیعی قلب می شود.

چگونه عوارض مصرف کلاژن را کاهش دهیم

با افزایش سن، تولید کلاژن در بدن کاهش می‌یابد و همین مسئله می‌تواند بر سلامت و زیبایی پوست، مو و مفاصل تأثیر بگذارد. بنابراین، تأمین مناسب و ایمن این پروتئین مهم از طریق رژیم غذایی یا مکمل‌ها ضروری است.

برای جلوگیری از عوارض جانبی احتمالی، پیش از شروع مصرف هرگونه مکمل کلاژن، مشاوره با پزشک بسیار اهمیت دارد. پزشک با بررسی وضعیت عمومی بدن، می‌تواند مطمئن شود که مصرف کلاژن برای شما مناسب است.

چند عواملی که افراد باید به آن توجه کنند:

مقدار مجاز مصرف روزانه

مقدار کلاژنی که باید مصرف کنید به نوع کلاژنی که استفاده می‌کنید و هدف شما از مصرف آن بستگی دارد.

کلاژن هیدرولیز شده

کلاژن هیدرولیز شده یکی از رایج‌ترین انواع مورد استفاده در مکمل‌ها است، زیرا نسبت به سایر انواع بهتر جذب می‌شود. این نوع معمولاً به صورت کپسول یا پودر در داروخانه ها موجود است. پ

یک بررسی در سال 2019 از مطالعات بالینی نشان داد که مصرف 2.5 تا 15 گرم پپتیدهای کلاژن هیدرولیز شده در روز بدون ضرر و برای بدن مؤثر باشد.

• دوز روزانه کمتر از 2.5 گرم می‌تواند به کاهش درد مفاصل، بهبود سلامت پوست و افزایش آبرسانی پوست کمک کند.
• افزایش این دوز به 5 گرم در روز به بهبود تراکم استخوان‌ها کمک میکند.
• در نهایت، دوزهای روزانه بالاتر از 15 گرم از این پپتیدها عمدتاً برای بهبود توده عضلانی بدن استفاده شده است که تحت نظر پزشک این مقدار تجویز میشود.

کلاژن تغییرنیافته (Undenatured)

برخی از مطالعات انسانی پیشنهاد کرده‌اند که مصرف دوزهای 10 تا 40 میلی‌گرم کلاژن تغییرنیافته در روز ممکن است سلامت مفاصل را بهبود بخشد.

ژلاتین

ژلاتین کمتر به عنوان مکمل فروخته می‌شود. این نوع کلاژن پخته‌شده معمولاً به عنوان یک ماده در دسرهای ژلاتینی استفاده می‌شود.

همچنین می‌توانید ژلاتین را به سس‌ها، سوپ‌ها، اسموتی‌ها و غذاهای دیگر اضافه کنید تا میزان پروتئین‌های کلاژن را افزایش دهید، هرچند تحقیقات محدودی درباره توصیه‌های دوز خاص برای این نوع استفاده در دسترس است.

بنابراین، بهتر است برای استفاده از ژلاتین به عنوان مکمل، به مقدار توصیه‌شده روی بسته‌بندی مراجعه کنید.

دوز پیشنهادی توسط سازنده

اکثر مکمل‌های کلاژن دارای دوز روزانه پیشنهادی هستند که روی بسته‌بندی چاپ شده است.

بسته‌بندی مکمل‌های پودری معمولاً توصیه می‌کند که روزانه 1 تا 2 پیمانه (یا قاشق غذاخوری) مصرف شود، در حالی که مکمل‌های به صورت قرص یا آدامسی ممکن است پیشنهاد کنند که روزانه 1 تا 2 عدد مصرف شود.

بسته به نوع مکمل، این وعده‌ها می‌توانند به طور قابل توجهی در میزان محتوای کلاژن تفاوت داشته باشند، بنابراین برای اطلاعات دقیق‌تر درباره دوز مصرفی، برچسب تغذیه‌ای را بررسی کنید.

یکی از موارد مهم، پایبندی به دوز توصیه‌شده توسط پزشک است. مصرف بیش از حد کلاژن نه تنها فایده‌ای ندارد، بلکه ممکن است مشکلاتی ایجاد کند. به یاد داشته باشید که مکمل‌های کلاژن فقط در صورتی مؤثر خواهند بود که در مقادیر مناسب و به طور منظم مصرف شوند.

برای اطمینان از کیفیت مکمل‌ها، همیشه محصولاتی را انتخاب کنید که تأییدیه سازمان‌های معتبری مانند FDA را داشته باشند. خرید از برندهای معتبر، خطر مصرف کلاژن آلوده یا نامرغوب را کاهش می‌دهد. برخی محصولات ممکن است حاوی مواد افزودنی مضر یا کلاژن استخراج‌شده از منابع غیرمطمئن باشند. این موضوع به‌ویژه در کلاژن حیوانی اهمیت دارد. انجام تحقیقات اولیه در مورد برندهای موجود و مشورت با پزشک می‌تواند کمک بزرگی در انتخاب محصول مناسب باشد.

در نهایت، کلاژن نقش حیاتی در حفظ سلامت و زیبایی بدن ایفا می‌کند، اما مصرف آگاهانه و رعایت نکات ایمنی ضروری است. آگاهی از عوامل خطر و اقدامات پیشگیرانه می‌تواند به شما کمک کند تا از عوارض احتمالی جلوگیری کرده و بهترین نتیجه را از مصرف کلاژن به دست آورید.

سوالات متداول شما همراهان دیجی دارو

مصرف بیش از حد کلاژن چه عوارضی می‌تواند داشته باشد؟

مصرف بیش از حد کلاژن ممکن است باعث مشکلاتی مانند ناراحتی معده، اسهال، یبوست، نفخ، یا سوزش سر دل شود. همچنین تجمع کلاژن می‌تواند در برخی موارد به مشکلات کبدی یا کلیوی منجر شود.

آیا مصرف کلاژن می‌تواند باعث ایجاد حساسیت شود؟

بله، برخی افراد ممکن است به منابع خاص کلاژن مانند کلاژن دریایی یا حیوانی حساسیت داشته باشند. این حساسیت ممکن است به صورت جوش، التهاب پوست یا واکنش‌های آلرژیک ظاهر شود.

آیا کلاژن می‌تواند بر عملکرد کلیه‌ها تأثیر بگذارد؟

مصرف بیش از حد کلاژن ممکن است خطر تشکیل سنگ کلیه را افزایش دهد. این مشکل به دلیل تجمع ماده‌ای به نام هیدروکسی پرولین در بدن است که به اگزالات تبدیل شده و می‌تواند عامل سنگ کلیه باشد.

آیا مصرف کلاژن در دوران بارداری و شیردهی ایمن است؟

مصرف کلاژن معمولاً ایمن در نظر گرفته می‌شود، اما برخی مکمل‌ها ممکن است حاوی مواد افزودنی یا گیاهانی باشند که در دوران بارداری و شیردهی خطرناک هستند. بهتر است قبل از مصرف با پزشک مشورت کنید.