علل فلج صورت و راه‌های درمان آن

فلج صورت چیست؟

فلج صورت از دست دادن حرکت صورت به دلیل آسیب عصبی است. در این حالت به نظر می رسد عضلات صورت افتاده یا ضعیف می شوند. این عارضه ممکن است در یک یا دو طرف صورت اتفاق بیفتد. علل شایع فلج صورت عبارتند از:

• عفونت یا التهاب عصب صورت
• ضربه به سر
• تومور سر یا گردن
• سکته

فلج صورت می تواند به طور ناگهانی ایجاد شود (به عنوان مثال در مورد فلج بل) یا به تدریج طی چند ماه اتفاق بیفتد (در مورد تومور سر یا گردن). بسته به علت، ممکن است فلج برای مدت زمان کوتاه یا طولانی ادامه یابد.

چه عواملی باعث فلج صورت می شود؟

فلج بل

براساس موسسه ملی اختلالات عصبی و سکته مغزی، فلج بل شایعترین علت فلج صورت است. هر ساله، حدود 40،000 آمریکایی به دلیل فلج بل، فلج ناگهانی صورت را تجربه می کنند. این وضعیت باعث التهاب عصب صورت می شود که معمولاً باعث افتادگی عضلات در یک طرف صورت می شود.

هیچ کس دقیقاً نمی داند چرا فلج بل رخ می دهد. ممکن است مربوط به عفونت ویروسی عصب صورت باشد. خبر خوب این است که بیشتر افراد مبتلا به فلج بل در طی شش ماه کاملا بهبود می یابند.

سکته

علت جدی تر فلج صورت سکته است. فلج صورت در هنگام سکته مغزی هنگامی رخ می دهد که اعصاب کنترل کننده عضلات صورت در مغز آسیب ببینند. بسته به نوع سکته مغزی، آسیب به سلولهای مغزی یا در اثر کمبود اکسیژن یا فشار بیش از حد بر سلولهای مغزی ناشی از خونریزی ایجاد می شود. سلول های مغزی در هر مورد می توانند ظرف چند دقیقه از بین بروند.

علل دیگر

سایر دلایل فلج یا ضعف صورت عبارتند از:

• شکستگی جمجمه یا آسیب دیدگی صورت
• تومور سر یا گردن
• عفونت گوش میانی یا سایر آسیب های گوش
• بیماری لایم، یک بیماری باکتریایی است که توسط گزش کنه به انسان منتقل می شود.
• سندرم رامسی-هانت، فعال سازی مجدد ویروسی که بر عصب صورت تأثیر می گذارد.
• بیماری های خود ایمنی مانند مولتیپل اسکلروزیس که بر مغز و نخاع تأثیر می گذارد و سندرم گیلن باره که بر سیستم عصبی تأثیر می گذارد.

فلج موقتی صورت ممکن است در هنگام تولد رخ دهد. با این حال، 90 درصد از نوزادان مبتلا به این نوع آسیب بدون درمان کاملا بهبود می یابند. در بدو تولد می توانید فلج صورت را نیز بدلیل برخی سندرم های مادرزادی مانند سندرم موبیوس و سندرم ملکرسون-روزنتال داشته باشید.

علائم فلج صورت چیست؟

فلج بل

در حالی که فلج صورت اغلب نگران کننده است، اما همیشه به این معنی نیست که شما سکته کرده‌اید. شایعترین تشخیص در واقع فلج بل است. علائم فلج بل می تواند ترکیبی از موارد زیر باشد:

• فلج صورت در یک طرف (به ندرت دو طرف صورت تحت تأثیر قرار می گیرند)
• از دست دادن کنترل چشمک زدن در طرف آسیب دیده
• کاهش اشک
• افتادگی دهان به طرف آسیب دیده
• تغییر حس چشایی
• لکنت زبان
• آبریزش دهان
• درد در گوش یا پشت آن
• حساسیت صدا در طرف آسیب دیده
• مشکل در خوردن یا آشامیدن

سکته

افرادی که دچار سکته مغزی می شوند اغلب علائم مشابهی را با فلج بل تجربه می کنند. با این حال، سکته مغزی معمولاً علائم اضافی ایجاد می کند که در فلج بل مشاهده نمی شود. علائم زیر علاوه بر علائم فلج بل می تواند سکته مغزی را نشان دهد:

• تغییر در سطح هوشیاری
• گیجی
• سرگیجه
• از دست دادن هماهنگی
• تشنج
• تغییرات بینایی
• ضعف در بازوها یا پاها در یک طرف بدن

اغلب اوقات افراد دچار سکته مغزی همچنان توانایی چشمک زدن و حرکت دادن پیشانی به طرف آسیب دیده را دارند. این در مورد فلج بل صدق نمی کند.

از آنجا که تشخیص سکته مغزی از سایر دلایل فلج صورت در بعضی مواقع دشوار است، بهتر است در صورت مشاهده فلج صورت، عزیز خود را سریع به پزشک منتقل کنید.

اگر فکر می کنید ممکن است شما یا یکی از عزیزانتان سکته مغزی کرده باشید، در اسرع وقت با 115 تماس بگیرید.

چگونه علت فلج صورت تشخیص داده می شود؟

حتماً تمام علائم را با پزشک خود در میان بگذارید و در مورد سایر شرایط یا بیماری هایی که دارید اطلاعات را به اشتراک بگذارید.

همچنین ممکن است پزشک از شما بخواهد با بالا انداختن ابرو، بستن چشم، لبخند زدن و اخم کردن، عضلات صورت خود را حرکت دهید. آزمایشاتی مانند الکترومیوگرافی (که سلامت ماهیچه ها و اعصاب کنترل کننده آنها را بررسی می کند)، اسکن تصویربرداری و آزمایش خون می تواند به پزشک کمک کند تا دلیل فلج شدن صورت شما را تشخیص دهد.

فلج صورت چگونه درمان می شود؟

فلج بل

اکثریت قریب به اتفاق افراد مبتلا به فلج بل، خود به خود، با یا بدون درمان، بهبود می یابند. با این حال، مطالعات نشان داده است که مصرف سریع استروئیدهای خوراکی (مانند پردنیزون) و داروهای ضد ویروس می تواند به بهبود کامل شما کمک کند. فیزیوتراپی نیز ممکن است باعث تقویت عضلات و جلوگیری از آسیب دائمی شود.
برای کسانی که به طور کامل بهبود نمی یابند، جراحی زیبایی می تواند به اصلاح پلک هایی که کاملاً بسته نمی شوند یا¬ کجی لبخند کمک کند.

بیشترین خطر فلج صورت، آسیب احتمالی چشم است. فلج بل اغلب از بسته شدن کامل یک یا دو پلک جلوگیری می کند. وقتی چشم نتواند به طورعادی چشمک بزند، ممکن است به دلیل خشک شدن قرنیه، ذرات وارد چشم شوند و به آن آسیب برسانند.

افرادی که فلج صورت دارند باید از اشک مصنوعی در طول روز استفاده کنند و شب ها از یک روان کننده چشم استفاده کنند. همچنین ممکن است لازم باشد یک چشم بند رطوبتی مخصوص و شفاف استفاده کنند تا از چشم محافظت کند و آن را مرطوب نگه دارد.

سکته

برای فلج صورت ناشی از سکته مغزی، روش درمان همانند درمان سایر سکته‌های مغزی است. اگر از سکته مغزی مدت زمانی نمی گذرد، ممکن است درمانی خاص که لخته ایجاد کننده سکته را از بین ببرد برای بیمار در نظر گرفته شود. اگر سکته مغزی مدتی قبل اتفاق افتاده باشد، پزشک ممکن است آن را با دارو درمان کند تا خطر آسیب بیشتر مغز را کاهش دهد. سکته های مغزی بسیار حساس به زمان هستند، بنابراین اگر نگران این هستید که شما یا یکی از عزیزانتان سکته کرده اید، باید آنها را در اسرع وقت به اورژانس برسانید!

فلج صورت به دلایل دیگر

فلج صورت به دلایل دیگر ممکن است از جراحی برای ترمیم یا جایگزینی اعصاب یا عضلات آسیب دیده، یا برداشتن تومورها حاصل شود. وزنه های کوچک را نیز می توان با جراحی در داخل پلک فوقانی قرار داد تا به بسته شدن آن کمک کند.

برخی از افراد ممکن است علاوه بر فلج، حرکات کنترل نشده عضلانی را نیز تجربه کنند. بی حس کردن عضلات با تزریق بوتاکس و انجام فیزیوتراپی نیز می توانند به درمان کمک کنند.

چشم انداز فلج صورت چیست؟

اگرچه بهبودی از فلج بل می تواند شش ماه یا بیشتر طول بکشد، اما بیشتر افراد، با یا بدون درمان، بهبود می یابند.
برای افرادی که سکته کرده اند، دریافت سریع مراقبت های پزشکی می تواند احتمال بهبودی کامل با آسیب محدود به مغز و بدن را افزایش دهد. اقدامات توانبخشی و پیشگیری بسته به نوع و شدت سکته مغزی متفاوت خواهد بود.

متأسفانه، حتی با وجود تمام گزینه های فعلی برای درمان، بعضی از موارد فلج صورت ممکن است هرگز به طور کامل از بین نروند. برای این افراد، فیزیوتراپی و مراقبت از چشم می تواند به جلوگیری از آسیب بیشتر و بهبود کیفیت زندگی کمک کند.