تقویت حافظه

راه های تقویت حافظه، یکی از مهم ترین راه ها برای موفقیت و افزایش درجه افراد در جامعه است. چرا که  با داشتن یک حافظه قدرتمند، زودتر یاد می‌گیرید، سریع تر به یاد می‌آورید و سرعت عملکرد مغزتان بیشتر از بقیه خواهد بود. فکر نکنم کسی را پیدا کنید که دوست نداشته باشد به محض شنیدن یا خواندن مطلبی بتواند آن را به راحتی در ذهن خود نگه دارد و در موقع لازم از آن استفاده کند.

مغز یکی از عضوهای بدن است که کارهای بزرگ و حجیمی را انجام می دهد. مغز کنترل بدن، تپش قلب، عملکرد ریه و تنفس را برعهده دارد و به حرکت، احساس و تفکر کمک می کند. به همین دلیل است که هنگام مواجهه با حجم زیادی از کارها باید از مغز و عملکرد آن محافظت نمود. غذاهایی که می خوریم، نقش بسزایی در سلامت مغز دارند و می توانند فعالیت های ذهنی اعم از حافظه و تمرکز را بهبود بخشند.

حافظه چگونه کار می کند؟

بهتر است قبل از ورود به راه های تقویت حافظه، بدانیم که حافظه دقیقاً چگونه عمل می‌کند تا بهتر بتوانیم با این فرایند ارتباط برقرار کرده و آن را فرا بگیریم.

طبق نظریه اتکینسون و شیفرن، حافظه ما به سه بخش تقسیم می شود.

•  حافظه حسی:

در این نوع حافظه، اطلاعات از طریق حواس ما مثل دیدن یا شنیدن وارد مغز ما می‌شود که مدت باقی ماندن آن در ذهن چند ثانیه بیشتر نخواهد بود. مثل زمانی که با ماشین از کنار تابلویی رد می‌شویم و دقت چندانی به آن نمی‌کنیم. مغز ما اجازه نمی‌دهد که این اطلاعات مدت زیادی در مغز بماند، چرا که اگر قرار بود ما هرچه می‌شنویم و یا هر چه می‌بینیم، در ذهنمان باقی بماند احتمالا دچار جنون می‌شدیم.

• حافظه کوتاه مدت:

این حافظه مدت زمان بیشتری اطلاعات را در مغز نگه داری می‌کند و این زمانی است که ما با دقتِ آگاهانهِ بیشتری به وقایع توجه می‌کنیم. این اطلاعات مدت زمان حدود 20 تا 30 ثانیه در ذهن باقی خواهد ماند و اگر تکرار شود وارد حافظه بلند مدت خواهد شد و در غیر این صورت از حافطه پاک خواهد شد.

•  حافظه بلند مدت:

در این حافظه اطلاعات، مدت زمان بیشتر و شاید همیشگی در مغز باقی می‌ماند.

پس به طور کلی می‌توان گفت وقتی ما چیزی را می‌بینیم یا می‌شنویم، ابتدا وارد حافظه حسی می‌شود، سپس اگر کمی به آن دقت کنیم وارد حافظه کوتاه مدت و اگر آن را تکرار کنیم وارد حافظه بلند مدتمان خواهد شد.

 ساده ترین راه ها برای تقویت حافظه

• تکرار

اگر از مطالعه گروهی لذت می برید، مطمئن شوید که درست بعد از کلاس این کار را انجام می دهید. تکرار فوری، خواندن و بحث در مورد اطلاعاتی که آموخته اید، باعث می شود بسیار آسان تر، مفاهیم را در حافظه بلندمدت خود تثبیت کنید. با انجام تمرین ساده تکرار مطالب، می توانید از یکی از قدرتمندترین روش های به خاطرسپاری بهره ببرید.

علاوه بر این، هر فردی، برداشت متفاوتی از شنیدن و درک مفاهیم دارد، بنابراین شنیدن تحلیل های مختلف از یک مطلب باعث می شود درک کامل تری از آن ایجاد شود.

• روی چیزهایی که مطالعه می کنید، تمرکز کنید

تمرکز، یکی از مولفه‌های اصلیِ حافظه است. برای اینکه اطلاعات از حافظه‌ی کوتاه‌ مدت به حافظه‌ی بلند‌ مدت شما منتقل شوند، باید به صورت فعّال و مستمر به این اطلاعات توجه کنید. سعی کنید مطالب جدید را در شرایطی یاد بگیرید که هیچ عاملی (مثل تلویزیون، موسیقی و …) تمرکز شما را به هم نمی‌زند.

اگر هم‌اتاقی‌های شلوغ یا بچّه‌های پر سر و‌ صدایی دارید، احتمالا به این سادگی‌ها نمی‌توانید از شرِ حواس‌پرتی خلاص شوید. در این شرایط می‌توانید زمانی را برای تنهایی‌های خود، کنار بگذارید. از هم‌اتاقی‌هایتان بخواهید، کمی تنهایتان بگذارند و از همسرتان خواهش کنید یک ساعتی از بچّه‌ها مراقبت کند تا بتوانید روی کارتان تمرکز کنید.

• مسائل ریاضی را به طور ذهنی حل کنید

با هر شغلی که دارید و در هر شرایطی که هستید، مطمئناً طی روز بار ها پیش می آید که حساب کتاب هایی انجام دهید. سعی کنید تا جایی که می شود آنها را بدون ماشین حساب و به صورت ذهنی و یا حداقل با قلم کاغذ حساب کنید. بدون مداد و کاغذ یا ماشین حساب در ذهنتان فعل و انفعالاتی انجام می شود که همانند یک تمرین عالی برای مغز است.

• مهارت جدید یاد بگیرید

بدیهی است که هرچه بیشتر از مغزتان کار بکشید، عملکرد مغز بهبود می‌یابد. مثلاً یادگیری یک ساز جدید موجب خواهد شد در تبدیل اطلاعات دیداری (نُت موسیقی) به یک کار عملی (نواختن ساز) مهارت بیشتری پیدا کنید. یا یادگیری یک زبان جدید، مغزتان را با طرز تفکری متفاوت مواجه خواهد کرد و ناگزیرتان می‌کند خودتان را به شیوه‌ دیگری ابراز کنید.

• معجزه تجسم و تصور در تقویت حافظه

بسیاری از کسانی که در حوزه تقویت حافظه کار می‌کنند، معتقدند که وقتی نیم کره راست مغز فعال شود، مطالب بیشتری در حافظه باقی می‌ماند و و باعث افزایش خلاقیت ما خواهد شد و همین طور که می‌دانید تصاویر در سمت راست مغز پردازش می‌‌شوند.

پس چقدر خوب است ما از این قابلیت مغز استفاده کنیم و کلمات و عبارات را به صورت تصاویر درآورده و به ذهن بسپاریم. هر چه قدر که این تصاویری که می‌سازید منحصر به فردتر و عجیب تر باشند، مدت زمان بیشتری در حافظه باقی خواهند ماند. پس خلاقیت به خرج دهید و سعی کنید به به خاطر سپردن کدها و رمز ها را تبدیل به بازی کنید.

دقت کرده‌اید وقتی کسی به شما چیزی را می‌گوید سعی می‌کنید از آن یک تصوری برای خودتان بسازید؟ چرا که تأثیر تصور کردن در حافظه ما 50 درصد است. یعنی به مدت بیشتری مثل دو یا سه ماه در یاد و خاطر شما می‌ماند. پس تا جایی که می‌توانید تصور کنید. چرا که تصویرسازی موضوعی باعث می‌شود که دائماً ذهنتان درگیر آن باشد.

•  تمرین های تقویت حافظه را انجام بدهید

حافظه ما مثل عضلات بدنمان است. هرچقدر بیشتر از آن کار بکشیم و ورزشش دهیم، قدرت و عملکردش بیشتر خواهد شد.

تمرین ها و بازی های فراوانی وجود دارد که کمک زیادی به تقویت حافظه ما می‌کند. مثلاً حل کردن معما، چیستان و حفظ کردن اشعار، بازی با کلمات و اعداد، تمرین هایی هستند که کمک می‌کنند حافظه ما به تحرک وادار شود و هرچه بیشتر این تمرین ها و بازی ها انجام دهیم، حافظه ما قوی تر خواهد شد.

•  افزایش ارتباطات اجتماعی

جالب است بدانید که تعاملات اجتماعی مداوم از بروز هرگونه بیماری روحی و ذهنی پیشگیری می‌نماید و همچنین موجب تقویت حافظه نیز می شود. گوشه‌گیری از اجتماع موجب می‌شود تا علاقه‌مندی‌ها و تحریکات مغزی تا اندازه زیادی کاهش پیدا نمایند.

از این‌ رو به بیماری‌ها و اختلالات روحی همانند افسردگی منجر می‌شود. صحبت کردن با دیگران کمک می‌کند تا مسائل مختلفی را به یاد آورده، از منطق و خلاقیت خود استفاده نموده، ارتباط‌های احساسی را تقویت کرده و دانش و تفکرات خود را افزایش دهید. ارتباط اجتماعی با کارکرد مغز و میزان شادی انسان‌ها ارتباط مستقیم دارد.

•  خواب کافی داشته باشیدسال‌هاست که دانشمندان تأکید می‌کنند، خواب کافی برای یادگیری مطالب جدید و تقویت حافظه، بسیار مهم است. تحقیقات اخیر نشان می‌دهد که یک چرتِ کوتاه بعد از یادگیری، به شما کمک می‌کند مطالب را بسیار سریع‌تر به خاطر بسپارید و بهتر به یاد بیاورید.بررسی‌ها نشان می‌دهد که خوابیدن بعد از یادگیریِ مطلب جدیدی به تغییرات فیزیکی در مغز منجر می‌شود. در این بررسی‌ها مشاهده شده است که در جریانِ فرآیند یادگیری، دندریت‌های مغزیِ موش‌هایی که دانشمندان مانعِ خوابیدن آنها شده بودند، در مقایسه با موش‌هایی که از خواب کافی برخوردار بودند، رشد کمتری داشته است.پس بار بعد که با یادگیری مطالب جدید سر و کله زدید، حتما شب خوب بخوابید!
• انجام فعالیت با دست مخالف

این روش بسیار ساده و جالب است کافی است تنها اموری که هرروزه انجام می دهید را با دست مخالفتان انجام دهید. به طور مثال:

• از این پس با دست مخالف مسواک بزنید.
• با تلفن همراهتان برای مدتی در طول روز با دست مخالفتان کار کنید.
• با دست مخالفتان روزانه چند خط بنویسید.

مواد غذایی برای تقویت حافظه

از آنجایی که جسم ما تأثیر به سزایی بر روی روح ما دارد، نمی‌توانیم از اهمیت مواد غذایی و نوشیدنی برای تقویت حافظه چشم پوشی کنیم. جسم ما مرکب ذهن و روح ماست، اگر مرکب ما خوب کار نکند بدون شک سوار را دچار مشکل خواهد کرد. همانطور که می‌دانید، ذهنی سالم در بدنی سالم است. تنها راه  داشتن بدنی سالم، تغذیه مناسب و تمرین بر روی خود است.

البته فقط و فقط مواد غذایی مهم نیست، بلکه نوع استفاده از آن نیز مهم است.

اهمیت تغذیه

مهم ترین موضوعی که جسم ما را می‌سازد، تغذیه و خورد و خوراک ما می‌باشد. تغذیه مناسب باعث افزایش عملکرد مغز و افزایش قدرت یادگیری خواهد شد.

حالا به چند مورد مهم در رابطه با تغذیه و تاثیر آن در تقویت حافظه اشاره می‌کنیم:

• خوردن صبحانه: صبحانه از مهم ترین وعده های غذایی ماست. تحقیقات نشان می‌دهد که نخوردن صبحانه تأثیرات مخربی بر عملکرد مغز دارد و طی بررسی های علمی بر روی کودکان، مشخص شد کودکانی که عادت به خوردن صبحانه دارند از لحاظ تحصیلی، به ویژه در زمینه ریاضی، عملکرد بهتری دارند.
• خوراکی های مقوی مغز: مواد غذایی زیادی وجود دارند که به تقویت حافظه ما کمک می‌کنند که می‌توان به خوراکی هایی مثل: مویز، عسل و کندر. خوراکی‌های بسیار بیشتری هم وجود دارد که همه آن‌ها را در مقاله برای تقویت حافظه چه بخوریم توضیح داده‌ایم. با خواندن این مقاله، می‌توانید اطلاعات بسیار خوبی را در این زمینه کسب کنید و اتفاقات خوبی را برای خودتان رقم بزنید.
•  ترک عادات بد غذایی: رژیم غذایی نامناسب مثل خوردن زیاد غذاهای پرچرب، نوشیدن زیاد آب سرد و  پرخوری، تأثیرات مخربی بر کارایی مغز دارند.