بیماری ام اس
بیماری ام اس مالتیپل اسکلروزیس است که مخفف شده و به آن ام اس میگویند.
بیماری فلج چند گانه یا ام اس (MS) یک مشکل مغزی و نخاعی است. این بیماری می تواند علائم مختلفی را برای بیمار ایجاد کند. در اکثر موارد، در ابتدا عوارض بیماری ام اس به تناوب ایجاد شده و بر طرف می شوند. با گذشت زمان، بعضی از این علائم ماندگار شده و می توانند ناتوانی فرد را به همراه داشته باشند. هر چند هیچ درمان مشخصی برای این بیماری وجود ندارد، داروها و درمان بیماری ms به روش های مختلف می توانند تعداد دفعات عود بیماری و علائم و ناتوانی های مربوط به آن را کاهش دهند.
علت به وجود آمدن بیماری ام اس
مالتیپل اسکلروزیس یا ام اس یک بیماری عصبی فلج کننده مغز و نخاع است. در بیماری ام اس سیستم ایمنی بدن به غلاف محافظ (میلین) بافت عصبی حمله کرده و موجب اختلال در ارتباط بین مغز و دیگر مناطق بدن میشود؛ در نهایت این بیماری منجر به تخریب موقت ویا آسیب دائمی به اعصاب میشود. دامنه بروز اختلالات بیماری ام اس وسیع بوده و از خستگی و احساس ضعف تا عدم تحرک و یا مشکل دید و اختلالات حرکتی میتوان نام برد. با توجه به منطقه درگیر در مغز و سیستم عصبی، نوع و شدت علائم و تظاهرات آن ممکن است متفاوت باشد.
علت قاطع و خاصی برای بروز بیماری ام اس در حال حاضر بهدست نیامده است؛ اما میتوان از علل مختلفی که میتواند در به وجود آمدن آن نقش داشته باشد، مثل: زمینههای ژنتیکی، منطقه جغرافیایی تولد و زندگی، استرس یا خستگی بیش از حد جسمی و روحی، مواجهه با بعضی از میکروبها و ویروسها در زمان کودکی، پایین بودن سطح ویتامین D خون، مصرف دخانیات، مصرف بیش از حد نمک و… نام برد. بنابراین تنها با داشتن یک سبک زندگی بدون استرس اضافی و با رعایت نکات غذایی و تحرک، شاید بتوان از بروز این بیماری پیشگیری کرد.
علائم بیماری ام اس
مشکلات بینایی از علائم اولیه ام اس
مشکلات بینایی یکی از شایعترین علائم بیماری ام اس است. التهاب روی عصب بینایی تأثیر گذاشته و بینایی مرکزی را مختل میکند. این میتواند باعث تاری دید، دوبینی یا از بین رفتن بینایی شود.
ممکن است فوراً متوجه مشکلات بینایی نشوید، زیرا امکان دارد تخریب دید شفاف به کندی صورت بگیرد. درد هنگام نگاه به بالا یا یک طرف نیز باعث کاهش بینایی میشود. روشهای مختلفی برای مقابله با تغییرات بینایی مربوط به ام اس وجود دارد.
برای بررسی علائم ام اس در زنان و شناخت بیشتر علائم اولیه بیماری ام اس باید به متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید.
سوزن سوزن شدن و بیحسی
MS یا بیماری مالتیپل اسکلروزیس بر اعصاب مغز و نخاع (مرکز پیام بدن) تأثیر میگذارد. این بدان معنی است که می تواند سیگنالهای متناقض را به اطراف بدن ارسال کند. بعضی اوقات، هیچ سیگنالی ارسال نمیشود. این امر باعث بیحسی میشود.
احساس سوزن سوزن شدن و بیحسی یکی از شایعترین علائم هشدار دهنده ام اس است. محلهای معمول بیحسی در بیماری مالتیپل اسکلروزیس شامل صورت، بازوها، پاها و انگشتان است.
اگر نشانه های ام اس را در خود یا اطرافیانتان مشاهده میکنید هر چه سریعتر برای درمان ام اس اقدام کنید.
درد و اسپاسم از علائم ام اس
درد مزمن و اسپاسم عضلانی غیر ارادی نیز در ام اس وجود دارد. طبق بررسیهای انجمن ملی ام اس، مطالعه ای نشان داده است که نیمی از افراد مبتلا به ام اس مبتلا به درد مزمن هستند.
سفتی عضلانی یا اسپاسم (اسپاسم) نیز شایع است. ممکن است سختی عضلانی و همچنین حرکات غیرقابل کنترل و دردناک اندامها را تجربه کنید. بیشتر اوقات پاها تحت تأثیر قرار میگیرند، اما کمردرد نیز شایع است.
خستگی و ضعف به عنوان علامت ام اس
خستگی و ضعف غیرقابل توضیح در مراحل اولیه بیماری ام اس در حدود ۸۰ درصد از افراد دیده میشود.
این خستگی مزمن بر اثر تخریب اعصاب موجود در ستون فقرات است. معمولاً خستگی ناگهان ظاهر میشود و هفته ها قبل از بهبود ماندگاری دارد. ضعف در ابتدا بیشتر قابل مشاهده است.
مشکلات تعادل و سرگیجه
سرگیجه و مشکلات با هماهنگی و تعادل میتواند تحرک فرد مبتلا به ام اس را کاهش دهد. پزشک مغز و اعصاب ممکن است این موارد را مشکلاتی در راه رفتن ذکر کند.
برای آنکه بدانید سرگیجه در ام اس چگونه است باید بدانید که افراد مبتلا به ام اس غالباً احساس سبکی سر و سرگیجه دارند یا گویی محیط اطرافشان در حال چرخش است (سرگیجه). این علامت اغلب هنگام ایستادن بروز میکند.
اختلال عملکرد مثانه و روده
مثانه ناکارآمد علامت دیگری است که در حدود ۸۰ درصد از مبتلایان به ام اس بروز میکند. این میتواند شامل تکرر ادرار، افزایش شدید ادرار یا عدم توانایی در ادرار باشد.
علائم مرتبط با ادرار اغلب قابل کنترل است. در موارد کمتری، افراد مبتلا به ام اس دچار یبوست، اسهال یا از بین رفتن کنترل روده میشوند.
اختلال عملکرد جنسی
همچنین ام اس می تواند در برانگیختگی جنسی افراد مبتلا ایجاد مشکل کند زیرا در سیستم عصبی مرکزی (جایی که ام اس حمله میکند) شروع میشود.
مشکلات شناختی
در حدود نیمی از مبتلایان به بیماری ام اس در عملکرد شناختی خود دچار نوعی مشکل میشوند که شامل موارد زیر است:
- مشکلات حافظه
- کاهش محدوده توجه
- مشکلات زبان
- پریشانی
- افسردگی و سایر مشکلات سلامت عاطفی نیز رایج است.
تغییر در سلامت عاطفی
افسردگی عمده در بین مبتلایان به ام اس شایع است. استرس ام اس همچنین میتواند باعث تحریک پذیری، نوسانات خلقی و وضعیتی بنام pseudobulbar شود. این اختلال شامل دورههایی از گریه و خنده غیرقابل کنترل است.
کنار آمدن با علائم ام اس با وجود روابط یا مشکلات خانوادگی، درمان افسردگی و سایر اختلالات عاطفی وضعیت را حتی چالش انگیزتر میکند.
علائم دیگر ام اس :
- از دست دادن شنوایی
- تشنج
- لرزش غیرقابل کنترل
- مشکلات تنفسی
- لکنت زبان
- بلع مشکل
تشخیص ام اس
یک پزشک متخصص مغز و اعصاب آزمایشهای بسیاری را برای تشخیص بیماری ام اس انجام میدهد ، از جمله:
- معاینه عصبی: پزشک معمولا عملکرد اعصاب را بررسی میکند
- معاینه چشم: یک سری آزمایشات برای ارزیابی بینایی و بررسی بیماریهای چشمی
- تصویربرداری با رزونانس مغناطیسی (MRI): تکنیکی که از یک میدان مغناطیسی قدرتمند و امواج رادیویی برای ایجاد تصاویر مقطعی از مغز و نخاع استفاده میکند.
- پونکسیون کمری: آزمایش شامل یک سوزن بلند است که در ستون فقرات وارد میشود تا نمونهای از مایع مغزی-نخاعی خارج شود.
پزشکان از این آزمایشهای اعصاب و مغز استفاده میکنند تا در دو ناحیه جداگانه به دنبال آسیب به سیستم اعصاب مرکزی باشند. آنها همچنین باید مشخص کنند که حداقل یک ماه بین اپیزودهایی که باعث خسارت شدهاند میگذرد. از این تستها برای رد شرایط دیگر نیز استفاده میشود.
ام اس اغلب پزشکان را متحیر میکند زیرا میتواند چه از نظر شدت آن و چه در روشهای تأثیر آن بر افراد متفاوت باشد. حملات میتوانند چند هفته به طول انجامد و سپس ناپدید شوند. با این حال، عودها به تدریج بدتر و غیرقابل پیشبینیتر میشوند و علائم متفاوتی دارند. تشخیص زودرس ممکن است به جلوگیری از پیشرفت سریع MS کمک کند.
پیشرفت بیماری ام اس و درمان MS
ام اس یک اختلال چالش برانگیز است، اما محققان بسیاری از درمانها را کشف کردهاند که میتواند پیشرفت آن را کُند کند.
بهترین دفاع در برابر ام اس و درمان ام اس ویزیت پزشک بلافاصله پس از مشاهده اولین علائم هشدار دهنده ام اس است. این امر به ویژه در صورتی که شخصی در خانواده شما اختلال داشته باشد مهم است، زیرا این یکی از مهمترین فاکتورهای خطر ابتلا به بیماری ام اس است.
درنگ نکنید. همین اقدام میتواند تفاوت بزرگی ایجاد کند.
روش های درمان
در حال حاضر، با وجودی که هیچ درمان مشخصی برای این بیماری وجود ندارد، می توان برخی از علائم بیماری را از طریق روش های درمانی خاص کاهش داد. این درمان ها بطور کلی به چهار دسته زیر طبقه بندی می شوند:
- مصرف دارو با هدف تغییر فرآیند بیماری
- استفاده از داروی استروئید به منظور کاهش موارد عود بیماری
- مصرف سایر داروها به منظور کاهش علائم بیماری
- فیزیوتراپی به منظور حداقل کردن نتایج ناشی از بیماری
- روش های درمانی جدید برای تحریک سلول های مغزی همچون مگنت تراپی و تحریک مغناطیسی مغز
دارو درمانی
داروهای مورد استفاده برای این بیماری داروهای تعدیل کننده سیستم ایمنی نامیده می شوند. این داروها به دو شکل اینترفرون بتا 1a (آونکس و ربیف) و اینترفرون بتا 1b (بتافرون)، گلاتیرامر (کوپاکسون)، ناتالیزوماب (تیسابری) و فینگولیمود (جیلنیا) موجود هستند. این داروها نمی توانند بیماری را درمان کنند و نیز برای همه افراد مبتلا به این بیماری مناسب نیستند. ناتالیزوماب درمان جدید تر برای بیمارانی است که علائم بیماری آنها پیشرفته تر و بیماری آنها فعال تر است. فینگولیمود و دیمتیل فومارات تنها قرص هایی هستند که برای این بیماری مصرف می شوند. تمام داروهای دیگر این بیماری می بایست به بیمار تزریق شوند.
استروئیدها ( کورتیکواستروئید)
داروی استروئید اغلب در مواردی که عود بیماری باعث ناتوانی فرد می شود، برای بیمار تجویز می گردد. دوز بالای این دارو معمولاً در چند روز اول برای بیمار استفاده می شود. گاهی اوقات برای این کار از قرص های استروئید و گاهی مواقع از تزریق دارو داخل رگ می توان بهره گرفت. این دارو می تواند التهاب ایجاد شده در سیستم عصبی را کاهش دهد. یک دوره درمان با استروئید معمولاً می تواند دوره عود بیماری را کوتاه نماید. این شرایط به معنی این است که در صورت عدم استفاده از این دارو، علائم بیماری با سرعت بیشتر در هنگام حمله ایجاد می شوند.
سایر درمان ها
با توجه به علائم ایجاد شده در بیمار، می توان از سایر روش های درمانی تجویز شده توسط پزشک برای بهبود این علائم استفاده کرد. برای مثال این درمان ها به شرح زیر هستند:
- داروهای ضد اسپاسم برای کاهش اسپاسم عضلانی
- داروهای مسکن که گاهی اوقات بیمار نیاز به مصرف آنها پیدا می کند. این داروها شامل انواع خاص داروهای مسکن هستند که می توانند درد نوروپاتیک بیمار را بهبود بخشند.
- داروهایی که می تواند به درمان برخی مشکلات دفع ادرار در افراد مبتلا به این بیماری کمک نمایند.
- داروهای ضد افسردگی که گاهی اوقات در صورت ابتلا به افسردگی برای بیمار تجویز می شوند.
- داروهایی که می تواند به مشکل آمیزش جنسی در مردان کمک موثر نماید.
- دکتر مصطفی قاسمی
- 2022-02-21
- 94 بازدید