پیشگیری و درمان آریتمی

آریتمی قلبی 

پیشگیری و درمان آریتمی؛ آریتمی قلبی به شرایطی گفته می شود که ضربان قلب به طور نا منظم بزند که اصطلاحا به تپش قلب معروف است و  یا خیلی آهسته و یا خیلی تندتر از حد معمول باشد. آریتمی قلبی به چند دسته تقسیم می شود، از جمله:

• ضربان قلب آهسته یا برادیکاردی (bradycardia): ضربان قلب کمتر از ۶۰ بار در دقیقه
• ضربان قلب تند یا تاکیکاردی (tachycardia): ضربان قلب بیش از ۱۰۰ بار در دقیقه
• ضربان قلب نامنظم (fibrillation)

اغلب آریتمی های قلبی شدید و وخیم نیستند، اما در برخی موارد ممکن است موجب بروز سکته ی مغزی و یا ایست قلبی شود. لازم به ذکر است که تمام تاکی کاردی ها یا برادی کاردی ها به معنای وجود بیماری قلبی نیستند. به عنوان مثال هنگام ورزش ضربان قلب افزایش پیدا می کند تا اکسیژن کافی دریافت نماید. همچنین در هنگام خواب یا استراحت ، ضربان قلب کاهش پیدا می کنند.

درجدول زیر، میزان ضربان قلب نرمال و حداکثر ضربان قلب مجاز ذکر شده است.

دلایل بروز آریتمی قلبی

پیشگیری و درمان آریتمی؛ دلایل متفاوتی برای آریتمی قلبی یا همان تپش قلب وجود دارد، از جمله محرک های خارجی، عوامل روانی و مشکلات هورمونی یا بیولوژیکی و .. شامل موارد زیر می باشند :

• حمله‌‌های قلبی
• نارسایی قلبی
• نشتی یا تنگی دریچه ‌های قلب
• بیماری های قلبی ارثی و مادرزادی
• کم خونی
• فعالیت بیش از حد تیروئید
• سطح قند خون پایین
• سطح بالای آدرنالین به علت استرس یا اضطراب
• ورزش شدید
• مصرف بیش از حد کافئین، نیکوتین یا الکل
• استفاده از مواد مخدر مانند کوکائین و ماریجوانا
• دیابت
• وقفه تنفس در خواب
• پر کاری یا کم کاری غده تیروئید ( زیاد بودن یا کم بودن هورمون تیروئید در بدن)

 پیشگیری از بیماری آریتمی:

عوامل زیادی وجود دارد که می‌توانند قلب را تحریک کرده و باعث ایجاد اختلال ریتم قلب شوند. لذا بهترین کار اجتناب از عوامل ایجاد کننده و عوامل تشدید کننده است.

 از روبرو شدن با محرک‌ها خودداری کنید

موارد مانند نیکوتین، کافئین، برخی داروهای بدون نسخه و الکل می‌توانند ضربان قلب را افزایش دهند و باعث تحریک ایجاد آریتمی شوند. برخی داروهای ضد‌سرفه و سرماخوردگی حاوی ترکیباتی هستند که باعث نامنظمی ضربان قلب می‌شوند. برچسب داروها را با دقت بخوانید و از پزشک یا داروساز خود بپرسید که چه داروهایی برای شما مناسب است.

 شیوه زندگی خود را تغییر دهید

• اگر متوجه شدید که کژآهنگی قلب شما با فعالیت‌های خاصی بیش‌تر رخ می‌دهد، باید از انجام آن‌ها خودداری کنید.

• اگر سیگار می‌کشید، در اسرع وقت استعمال دخانیات را متوقف کنید.

• مصرف الکل را محدود کنید.

• استفاده از کافئین را محدود یا متوقف کنید. برخی افراد نسبت به کافئین حساس هستند و هنگام استفاده از محصولات کافئینی (مانند چای، قهوه، نوشابه و برخی از داروهای بدون نسخه) ممکن است متوجه تشدید علائم شوند.

• ورزش کردن را در برنامه هفتگی خود قرار دهید.

• کلسترول و فشار خون خود را کنترل کنید.

• در رژیم غذایی خود مقدار زیادی سبزیجات، میوه و منابع پروتئین گیاهی را قرار دهید و از چربی‌های اشباع و ترانس پرهیز کنید.

• مصرف امگا ۳ را در برنامه غذایی خود قرار دهید. نتایج مطالعات نشان می‌دهد که اسیدهای چرب امگا ۳ ممکن است خطر مرگ ناگهانی قلبی را کاهش دهند. اسیدهای چرب امگا ۳ را می‌توانید در ماهی‌های چرب آب‌های سرد مانند ماهی سالمون، ساردین و شاه ماهی پیدا کنید. انجمن قلب آمریکا توصیه می‌کند دو بار در هفته از ماهی‌های حاوی اسیدهای چرب امگا ۳ استفاده کنید.

درمان آریتمی قلبی

درمان آریتمی قلبی معمولا منجر به کنترل ضربان های آهسته، تند و نا منظم می شود. درمان آریتمی قلبی زمانی ضروری است که شرایط فرد رو به وخامت است و یا فرد دارای علائم شدیدی است. آریتمی های مختلف دارای درمان های متفاوتی هستند.

• درمان ضربان قلب آهسته (bradycardia)

در صورتی که ضربان  قلب آهسته به دلیل وجود یک بیماری زمینه ای رخ دهد، پزشک ابتدا بیمار زمینه ای را درمان می کند. اگر بیماری زمینه ای وجود نداشته باشد، ممکن است پزشک نصب دستگاه تنظیم کننده ی ضربان قلب را پیشنهاد کند. دستگاه تنظیم کننده ی ضربان قلب دستگاهی است که پزشک آن را زیر پوست قفسه سینه قرار می دهد و که به کنترل ریتم غیرعادی ضربان قلب کمک می کند. این دستگاه از ضربان الکتریکی برای تسریع ضربان قلب به حداقل میزان نرمال استفاده می کند.

• درمان ضربان قلب تند (tachycardia)

برای درمان ضربان قلب تند چندین روش دران وجود دارد:

• مانور واگال (Vagal maneuvers): حرکات و تمرینات خاصی که فرد می تواند در خانه انجام دهد، ممکن است برخی از آریتمی ها را که از نیمه پایین قلب شروع می شوند را متوقف کند.
• مصرف دارو: این روش معمولا آریتمی را درمان نمی کند، اما معمولا برای کاهش تعداد ضربان قلب موثر است. برخی از داروها همچنین هدایت الکتریکی از طریق قلب را انجام می دهند.
• جراحی قلب (Cardioversion): پزشک ممکن است از شوک الکتریکی یا دارو برای تنظیم مجدد قلب به ریتم منظم استفاده کند.
• دفیبریلاسیون قلبی و دفیبریلاتورهای قلبی کاشتنی (ICD ها): راهی است برای تبدیل ضربان قلبی غیر عادی به ضربان قلب طبیعی از طریق یک شوک الکتریکی کوچک.

دارو های گیاهی برای درمان آریتمی

درمان گیاهی برای آریتمی قلبی به نوع و شدت بیماری بستگی دارد. برای پیشگیری و درمان آریتمی خفیف ، داروها و دمنوش های گیاهی موثر و فراوانی وجود دارد.

درمان گیاهی برای آریتمی قلبی خفیف بسیار موثر است.

❇   به منظور درمان گیاهی آریتمی قلبی ، مصرف میوه های گلابی رسیده و شیرین و انگور سیاه شیرین به صورت منظم توصیه می شود.

❇ مصرف دمنوش بومادران به درمان گیاهی آریتمی قلبی کمک می کند.

❇ مصرف دارچین : یک قاشق چایخوری پودر دارچین و یک قاشق چایخوری عسل را با هم ترکیب کنید. طی چند روز، روزی یک بار از این ترکیب استفاده کنید. هم چنین می توانید پودر دارچین را به چایی که هر روز می نوشید اضافه کنید و علاوه بر خوش طعم کردن آن به سلامت قلب تان کمک کنید.

❇ ملاس سیاه :  این ماده سرشار از پتاسیم، آهن، کلسیم و منیزیم است و به پیشگیری از فقر این مواد در بدن کمک می‌کند. یکی از دلایل ایجاد تپش قلب کمبود این مواد در بدن است. این ماده به ویژه برای درمان کم خونی، که یکی از علل اصلی تپش قلب است، مفید می باشد . به منظور درمان گیاهی آریتمی قلبی یک قاشق چایخوری ملاس نیشکر سیاه را در یک استکان آب خوب هم زده و حل کنید و سپس آنرا بنوشید.

❇ زالزالک :  زالزالک یکی دیگر از گیاهان موثر برای درمان گیاهی آریتمی قلبی است. این میوه به افزایش جریان خون به قلب کمک می کند و انقباضات عضلانی قلب را بهبود می بخشد. تمام این عوامل به ثابت کردن ضربان قلب کمک می کند.

❇ کُنار :  دانه کُنار یک گیاه عالی ضد اضطراب است که به تسکین تپش قلب ناشی از اضطراب کمک می کند. هم چنین یک آرام بخش ملایم به ویژه برای افرادی است که هنگام تلاش برای خوابیدن در رختخواب تپش قلب دارند.

❇ اسطوخودوس : حمام گیاهی با چند قطره روغن اسطوخودوس سیستم عصبی را آرام می کند. با آرام ماندن سیستم عصبی، احتمال مضطرب و وحشت زده شدن نیز کاهش می یابد. گفته می شود روغن اسطوخودوس سطح فشار خون و ضربان قلب را تنظیم می کند.

❇ سیر : سیر فواید بسیاری برای سلامتی دارد. سطح فشار خون و کلسترول را پایین می آورد و عروق مسدود شده را پاک می کند. لخته ی خونی شریان را مسدود می کند و با کاهش خون سرشار از اکسیژن باعث آسیب زدن به ماهیچه ی قلب می شود. باید هر روز یک حبه سیر خام را همراه با یک قاشق روغن زیتون و کمی نمک بخورید تا قلب تان را سالم نگهدارد.

❇  سنبل الطیب : مصرف دمنوش نیز به درمان گیاهی آریتمی قلبی کمک می کند. ریشه ی این گیاه در درمان تپش قلب موثر است. سنبل الطیب اعصاب را آرام ساخته و خواب را بهبود می دهد. می توان آن را به صورت کپسول، یا چای مصرف کرد. چای حاصل از جوشاندن ریشه ی سنبل الطیب در آب به مدت 10 -15 دقیقه می تواند ضربان قلب را پایین بیاورد . اما این گیاه حتما زیر نظر پزشک طب سنتی باید مصرف شود.

❇ دم‌نوش بادرنجبویه: در درمان گیاهی آریتمی قلبی مفید و موثر است.

همچنین جهت کمک به پیشگیری و درمان گیاهی آریتمی قلبی غذاهای حاوی منیزیم نظیر اسفناج ، کلم پیچ ، برگ چغندر ، بادام درختی و زمینی و بادام هندی ، دانه کنجد ، تخم کدو ، جو دو سر ، انواع ماهی،  آووکادو ،‌ موز ، شکلات و ماست کم چرب را در رژیم غذایی خود قرار دهید.

داروهای آریتمی قلبی

دارو های آریتمی می توانند برای افراد مبتلا به تاکی کاردی (ضربان سریع قلب)، ضربان های اضافی یا زودرس تجویز شوند. این دارو ها ریتم قلب را اصلاح کرده و با تغییر دادن جریان الکتریکی ایجاد کننده ضربان قلب، ریتم قلب را به حالت عادی باز می گردانند.

داروهای ضد آریتمی به صورت قرص وجود داشته و معمولا در طولانی مدت مصرف می شوند. این دارو ها در موارد اورژانسی می توانند به صورت درون رگی به بیماران داده شوند. رایج ترین دارو های این دسته عبارتند از:

• آمیودارون (کوردارون، پاسرون)
• فلکاینید (تامبوکور)
• ایبوتیلید (کورورت) که فقط به صورت درون رگی استفاده می شود.
• لیدوکائین (زایلوکائین) که فقط به صورت درون رگی استفاده می شود.
• پروکاینامید (پروکان، پروکان بید)
• پروپافنون (ریتمول)
• کوئینیدین (دارای اسامی تجاری متعدد)
• توکائینید (تونوکارید)

در حالی که این داروها می توانند به تصحیح یک آریتمی کمک کنند، این خطر نیز وجود دارد که خود سبب بروز مجدد یک آریتمی یا افزایش دفعات بروز آن شوند. این وضعیت به پرو آریتمی شناخته می شود. در صورت ابتلا به پرو آریتمی در حین مصرف یک داروی ضد آریتمی، باید فورا با پزشک خود تماس گرفت.

مسدود کننده های کانال کلسیم

در صورت ابتلا به آنژین (درد قفسه سینه)، فشار خون بالا یا پایین و یا یک آریتمی پزشک می تواند برای بیمار یک داروی مسدود کننده کانال کلسیمی تجویز کند.

این دارو ها عروق خونی را گشاد می کنند. این وضعیت سبب می شود تا جریان خون بیشتری به قلب رفته، درد قفسه سینه تسکین شده و فشار خون کاهش یابد.

این دارو ها می توانند ضربان قلب را آهسته کنند. کاهش ضربان قلب و فشار خون می توانند فشار موجود بر قلب و همچنین خطر ابتلا به یک آریتمی را کاهش دهند.

اغلب دارو های مسدود کننده کانال کلسیمی به صورت قرص موجود بوده اما برخی نیز به صورت درون رگی در دسترس می باشند. مسدود کننده های کانال کلسیمی برای مصرف طولانی مدت استفاده می شوند. نمونه دارو های مسدود کننده کانال کلسیمی شامل موارد زیر می شوند:

• آمیلودیپین (نورواسک)
• دیلتیازم (کاردیازم، تیازاک)
• فلودیپین
• ایزرادیپین
• نیکاردیپین (کاردین SR)
• نیفیدیپین (پروکاردیا)
• نیزولدیپین (سولار)
• وراپامیل (کالان، ورلان، کورا)

عوارض جانبی این دارو ها متفاوت می باشند. برخی افراد به تاکی کاردی، گیجی، یبوست و سر درد مبتلا می شوند. دیگر افراد نیز به عوارض جانبی جدی تری از جمله راش یا تورم در پا و مچ آن دچار می شوند.

بتا بلاکر ها

در صورتی که فرد مبتلا به تاکی کاردی تشخیص داده شود، پزشک می تواند برای او مصرف یک بتا بلاکر را تجویز کند. بتا بلاکر ها  عملکرد هورمون آدرنالین را متوقف می کنند. این دارو ها همچنین فشار خون و فشار موجود بر روی قلب را کاهش می دهند. نمونه های دارو های بتا بلاکر شامل موارد زیر می شوند:

• آسبوتولول (سکترال)
• آتنولول (تنورمین)
• بیزوپرولول (زبتا)
• متوپرولول (لوپرسور، توپرول XL)
• نادولول (کورگارد)
• پروپرانولول (ایندرال LA، اینوپران XL)

عوارض جانبی بتا بلاکر ها شامل خستگی، سردی دست ها و سر درد می شود. گاهی اوقات این دارو ها سیستم گوارشی را نیز تحت تاثیر قرار می دهند. برخی افراد مشکلات معده، یبوست یا اسهال را نیز گزارش می کنند.