کمر درد

کمر درد دردی که در قسمت پایین کمر ایجاد می‌شود کمر درد نام دارد. کمر درد به علت بیماری در ساختمانهایی که در کمر قرار گرفتند ایجاد می شود، که شامل دیسک بین مهره‌ای، لیگامان های که استخوان های ستون مهره ها را به هم می چسبانند ، مفاصلی که ستون مهره ها را به هم وصل می کند نیرو اسپاسم عضلات کمر باشد.

کمر انسان ساختمان پیچیده ای دارد که از ماهیچه‌ها ، تاندون‌ها ، دیسک ها و استخوان ها تشکیل شده است و کمر انسان محلی است که اعصاب کمری در آن قرار گرفته اند این اعصاب از نخاع خارج شده و به داخل اندام های تحتانی می روند. کمر ما از ۵ مهره درست شده است و در بین مهره ها ساختمان های غضروفی به نام دیسک کمری قرار گرفته اند. به علت همین مهره هاست که ما می‌توانیم به جلو و عقب و چپ و راست حرکت کنیم.

ریسک فاکتورهای کمر درد عبارتند از : کشیدن سیگار چاقی، افزایش وزن، افزایش سن ،کارهایی که نشستنی و بدون فعالیت هستند و یا برعکس کارهایی که مستلزم فعالیت بدنی شدید هستند و بالاخره مسائل روحی از قبیل اضطراب استرس و افسردگی.

انواع کمر درد

کمر درد از لحاظ مدت زمان شروع می تواند به چندین صورت شکل بگیرد.

• کمر درد مزمن

  کمر درد که بیش از یک ماه از بروز آن می گذرد را مزمن می نامند که در واقع در اثر عدم درمان و یا مقاومت به درمان ایجاد می گردد. بدیهی است که درمان به موقع و مناسب درد حاد، همواره درد مزمن را به حداقل می رساند، درد مزمن کمر باید به عنوان یک علامت جدی تلقی شده و کلیه معاینات بالینی و آزمایشات پاراکلینیکی جهت بیماری های سیستمتیک انجام گردد. در هر صورت درد کمر مستلزم یک بررسی دقیق و درمان مناسب توسط گروهی درمانگر، متشکل از پزشک، فوق تخصص درد،  متخصص فیزیوتراپی، متخصص روانپزشکی و…. می باشد.

• کمر درد حاد

  کمر دردی که کمتر از یک ماه از شروع آن می گذرد را حاد می نامند. نشانه وقوع آسیب بافتی بوده و به درجات مختلفی در فرد ایجاد ناتوانی می کند. هر چند که آسیب کوچک باشد ولی باید مراقب بود و از تکرار آن جلوگیری کرد. برای این منظور در وهله اول باید درمان علامتی جهت کنترل درد انجام شده و سپس در مورد بهبودی کامل اقدام و تمامی فعالیت های طبیعی ستون فقرات را به شکل اولیه خود بازگرداند. البته اولین وقوع حمله حاد، نیازی به نگرانی ندارد و لیکن باید پیامدهای آن را در نظر گرفت و هر چه زودتر برای رفع آن اقدام نمود در غیر این صورت صدمه و جراحت شدت پیدا کرده و دوره ناتوانی ادامه خواهد یافت.

• کمر درد گذرا

  دردی شدید و ناگهانی  در ناحیه کمر و درد ستون فقرات و ناشی از انجام حرکات نامناسب و یا کشیدگی بیش از حد ستون فقرات است. اگر چه این درد گذرا است اما هرگز نباید کم اهمیت شمرده شود، چون می تواند اخطاری برای عود مجدد آن باشد و باید در اولین فرصت جهت جلوگیری از تکرار آن اقدام شود.

انواع کمر درد از نظر خصوصیات بالینی

• کمر درد مکانیکی:

  کمردرد هایی که با استراحت بهتر می شوند و با حرکت بدتر می شوند. به علت فشار یا قرار گرفتن در حالت نامناسب به وجود می‌آید. در این موارد درد آن قدر شدید است که بیمار به استراحت کردن نیاز دارد تا درد او بهبود پیدا کند. این نوع درد معمولا در ناحیه کمر به وجود می‌آید و حدود ۳ تا ۴ روز طول می‌کشد. کمر درد مکانیکی معمولاً با برخی علائم همراه می‌باشد.

• کمر درد التهابی:

  دردهایی که صبح ها هنگام برخاستن بیمار از بستر ایجاد می شوند و هنگامی که بیمار کمی گرم می شود و حرکت می کند درد بیمار بهتر می شود. این نوع دردها معمولا در بیماری‌های التهابی دیده می شود مانند آرتریت روماتوئید، اسپوندیلیت آنکیلوزان

• کمر درد عصبی:

  به دلیل عواملی همچون عصبی شدن و ناراحت شدن آغاز می شوند؛ افراد در این نوع کمردرد اغلب اسپاسم عضلانی شدید را در کمر خود احساس می کنند که با کم شدن ناراحتی و عصبانیت بیمار این علائم نیز کمتر می شود.

• کمردرد رادیکولار:

  زمانی اتفاق می افتد که ریشه های عصبی در زیر نخاع تحت فشار قرار بگیرند. میزان درد کمر با درد رادیکولار ارتباطی زیادی با هم ندارند. این نوع کمردردها در ناحیه کمر درد کمتری احساس می شود و بیشتر در دیگر نقاط بدن از جمله پاها و باسن درد احساس می شود.

• کمردردهای دوران بارداری:

  افراد که مبتلا به کمردردهای قبل از بارداری هستند در صورت درمان نشدن، به‌ احتمال قریب به یقین دچار کمردرد در حاملگی خواهند شد.

• دردهایی ترکیبی از مکانیکی و التهابی:

  مانند دردهای مربوط به تومورهای، شکستگی ها، پوکی استخوان و …

علت کمر درد

• پوکی استخوان

  پوکی استخوان ضعیف شدن استخوان‌ها است که می‌تواند آنها را مستعد شکستگی کند. کمر درد ناشی از پوکی استخوان معمولاً مربوط به شکستگی فشاری مهره است. اغلب اوقات، با شکستگی فشاری، فرد سابقه ضربه را گزارش نمی‌کند، بلکه درد ناگهانی کمر را پس از یک فعالیت ساده مانند خم شدن یا عطسه ذکر می‌کند.

• اسکولیوز

  اسکولیوز بیماری است که در آن ستون فقرات مانند حرف “S” یا حرف “C” منحنی شده و پیچ می‌خورد. این بیماری معمولاً در کودکی یا در دوران نوجوانی رخ می‌دهد.
  به دلیل خمیدگی و پیچ خوردن ستون فقرات در اسکولیوز، ممکن است فرد دچار ناراحتی از ناحیه پشت گردن شود و در صورت شدید شدن، مشکل تنفسی به وجود می‌آید.

• اسپوندیلولیز و اسپوندیلولیستزیس

  اسپوندیلولیز به شکستگی استرسی در یکی از مهره‌های ستون فقرات اشاره دارد. این وضعیت بیشتر در کودکان و نوجوانانی که ورزش‌هایی مانند ژیمناستیک یا فوتبال که استرس مکرر در ناحیه کمر وارد می‌کند، انجام می‌دهند، شایع است.
  علائم اسپوندیلولیستزیس شامل درد و سفتی در محل مهره لغزیده است. بعلاوه، اگر مهره لغزیده شده ریشه‌های عصبی اطراف را تحت فشار قرار دهد، ممکن است درد متشعشع (به عنوان مثال دردی که از بازوها به سمت دست‌ها و انگشت‌ها ساطع می‌شود) و علائم عصبی مانند گزگز، بی‌حسی و ضعف ایجاد شود.

• سیاتیک

  سیاتیک به فشرده شدن عصب سیاتیک گفته می‌شود که اغلب ناشی از دیسک فتق یا خار استخوان است.
  از آنجا که عصب سیاتیک طولانی‌ترین عصب در بدن است (از پایه ستون فقرات به سمت پایین هر دو پا)، فشرده شدن آن ممکن است منجر به درد کمر شود که به سمت باسن، و پایین پاها و به سمت کف پا ( معمولاً در یک طرف) گسترش می‌یابد. علاوه بر سوزش و یا درد ناشی از گرفتگی، بیماران ممکن است دچار گزگز، بی‌حسی و ضعف عضلانی شوند.

• تنگی کانال نخاعی

  تنگی نخاع باعث کمر درد در افراد پیر می‌شود. با افزایش سن، کانال نخاع به تدریج منقبض یا باریک می‌شود، که بخشی از آن به دلیل آرتروز و ضخیم شدن بافت‌های ستون فقرات است. اگر کانال نخاعی بیش از حد تنگ شود، ریشه‌های عصبی ممکن است فشرده شده و باعث به وجود آمدن علائم عصبی مانند ضعف، بی‌حسی و گزگز شود.

• آرتروز ستون فقرات

  آرتروز ستون فقرات در نتیجه “فرسودگی” غضروف واقع در بین مفاصل ستون فقرات رخ می‌دهد.
  با از بین رفتن غضروف‌ها، ممکن است دردی مبهم یا تیرکشنده که با تحرک بدتر می‌شود، ایجاد شود. با از بین رفتن کامل غضروف و شروع مالش مفاصل بر روی یکدیگر، ممکن است حس ناخوشایندی از صدای سایشی احساس شود. سفتی مفصل و دامنه حرکتی محدود نیز ممکن است با آرتروز نخاعی رخ دهد.

• راپچر دیسک و تورم دیسک

  دیسک‌های فقراتی شما در بین مهره‌های مجاور قرار دارند و به عنوان بالشتک‌های ضربه‌گیر عمل می‌کنند. به دلایلی ترکیبی از جمله روند طبیعی پیری، ضربه به ستون فقرات، افزایش وزن، سیگار کشیدن و فشارهای مکرر به ستون فقرات دیسک‌ها با گذشت زمان خراب می‌شوند، در معرض برآمدگی یا بیرون زدگی خارجی قرار می‌گیرند.
  با گذشت زمان، دیسک برآمده (بدون درمان) در نهایت می‌تواند پاره شود. وقتی دیسک پاره می‌شود، محتوای داخلی آن آزاد می‌شود. دیسک پاره شده، راپچر دیسک یا دیسک فتق نامیده می‌شود.
  راپچر دیسک در پایین کمر باعث درد شدید کمر می‌شود که ممکن است به سمت پایین باسن، کشاله ران و یا پایین یک پا منتقل شود. به همین ترتیب، راپچر دیسک در گردن ممکن است باعث درد شود که به سمت بازو منتقل می‌شود. علاوه بر درد، فتق دیسک ممکن است علائم عصبی مانند ضعف عضلانی، بی حسی و گزگز ایجاد کند.

• کشیدگی یا رگ به رگ شدگی عضلات

  کشیدگی و رگ به رگ شدگی عضلات شاید از مهمترین دلایل کمر درد به خصوص در قسمت پایین کمر باشد. کشیدگی، به پارگی عضله یا تاندون اطلاق می‌شود، در حالی که رگ به رگ شدگی به پارگی رباط اشاره دارد.
  همراه با این پارگی‌ها، التهاب ایجاد می‌شود، که باعث درد و در بعضی موارد اسپاسم عضله می‌شود.
  درد کشیدگی عضلانی یا رگ به رگ شدن پشت می‌تواند از خفیف تا ناتوان کننده متغیر باشد و غالبا به عنوان یک درد سرتاسر توصیف می‌شود که به سمت باسن منتقل شده و با تحرک بدتر می‌شود و با استراحت آرام می‌شود. سفتی عضلات و دامنه حرکتی محدود اغلب با کشیدگی عضلات و رگ به رگ شدگی پشت، همراه با درد گزارش می‌شود.

• دلایل نادر

  به ندرت، کمر درد به دلیل بیماری کلی بدن (سیستمیک) مانند اسپوندیلیت انکیلوزان، یا چیز نگران کننده‌تری مانند تومور یا عفونت رخ می‌دهد.

علائم کمر درد

کمردرد، علاوه بر درد در ناحیه کمر، با علائم و نشانه‌های دیگری نیز همراه است که توصیه می‌شود در صورت بروز آن‌ها به پزشک مراجعه نمایید. این علائم عبارتند از:

• تب
• کاهش وزن
• درد در ناحیه کمر زمانی که حتی با استراحت کردن و دراز کشیدن نیز آرام نگیرد.
• درد در ناحیه کمر تا جایی که باعث بیدار شدن فرد از خواب شود.
• درد در ناحیه پا زمانی که تا زیر زانو ادامه داشته باشد.
• آسیب دیدگی ناحیه کمر زمانی که ضربه‌ای به آن وارد شود.
• بی اختیاری ادرار و مدفوع
• بی حسی در اطراف اندام‌های تناسلی، دور باسن و مقعد

علاوه بر این، اگر در هر کدام از دسته‌های زیر قرار دارید، در صورت مشاهده درد حتما به پزشک مراجعه نمایید:

• بیمارانی که چندین ماه به طور مداوم داروهای استروئیدی مصرف می‌کنند.
• بیماران سرطانی و افرادی که قبلا به این بیماری دچار بوده‌اند.
• افرادی که به مواد مخدر اعتیاد دارند.
• افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند.
• افرادی که زیر ۲۰ سال و بالای ۵۵ سال سن دارند.

روش‌های درمان کمر درد

روش‌های متنوعی برای درمان کمر درد ناگهانی وجود دارد که متناسب با شدت درد و شرایط هر بیمار، بهترین روش درمان توسط پزشک انتخاب می‌شود. البته در برخی موارد تنها با روش‌های درمانی خانگی، ممکن است کمر درد شما تسکین یابد. در اینجا به برخی از راه‌های درمان کمر درد اشاره می‌کنیم:

• درمان‌های خانگی

این درمان‌های خانگی، در حقیقت همان درمان اولیه برای هر کسی به حساب می‌آید. برخی از کارهایی که در مرحله اول انجام می‌شوند شامل موارد زیر هستند:

• استراحت کوتاه مدت
• مصرف برخی از داروهایی که نیاز به نسخه پزشک ندارند مانند استامینوفن و …
• کیسه یخ برای کاهش درد و التهاب
• گرم کردن بخشی از کمر با کیسه آب گرم برای تسکین دادن عضلات خصوصا اگر رگ به رگ شده یا کشیدگی عضلات رخ داده باشد.
• حفظ تناسب اندام و ورزش

همانطور که می‌دانید، ورزش و حرکات اصلاحی یکی از آسان‌ترین و بهترین روش‌ها برای بهبود درد کمر است. معمولا ورزش تحت نظر فیزیوتراپیست انجام می‌شود. برنامه ورزشی که برای درمان کمر درد شدید ارائه می‌شود عبارت‌اند از:

• حفظ وضعیت صحیح بدنی
• آزمایش محدودیت تحمل درد
• تمرین ورزشی تقویتی و انعطاف پذیری
• ورزش‌های هوازی

• تغییر در نحوه زندگی

کسانی که دچار کمر درد ناگهانی می‌شوند، باید در فعالیت‌های خود محدودیت ایجاد کنند، بیشتر استراحت کنند و بیشتر دقت کنند تا مشکل آنها شدیدتر نشود. بنابراین با درک بهتر شرایط خود، باید سعی کنید که به کمر فشار وارد نکنید و مدتی به ماهیچه‌های آن اجازه استراحت و بازسازی دهید.

• فیزیوتراپی

معمولا فیزیوتراپی که برای درمان کمر درد ناگهانی انجام می‌شود، سه مرحله دارد. در مرحله اول که برای مشکلات حاد است، هدف متخصص فیزیوتراپی این است که درد و التهاب شما را کاهش دهد. در مرحله دوم یعنی بعد از کاهش درد کمر، هدف این است که فرد بیمار توانایی‌های قبلی خود را به دست بیاورد و بتواند قدرت و انعطاف پذیری قبل را داشته باشد. در مرحله سوم نیز با هدف اطلاع رسانی و آگاهی دادن به بیمار درباره روش‌های جلوگیری از آسیب بیشتر و افزایش قدرت و استقامت است و روی تقویت ماهیچه‌ای کمر کار می‌شود.

• درمان به کمک تزریق

زمانی از روش تزریق استفاده می‌شود که منشا درد نامشخص است. این روش فقط مدت زمان خاصی می‌تواند موثر باشد و درد را کاهش دهد. تزریق یک راه حل موقتی بوده و راه حل بلند مدتی محسوب نمی‌شود. همچنین بهتر است در کنار سایر روش‌های درمانی و به عنوان مسکنی برای کاهش درد استفاده شود.

• درمان با مصرف دارو

برای درمان کمر درد می‌توان از برخی از داروهای شل کننده عضلات و داروهای مسکن و ضد التهاب برای کنترل درد استفاده کرد. البته شایان ذکر است که از این داروها نباید به مدت طولانی استفاده کرد زیرا عوارض جانبی دارند. همچنین برخی از این داروها اعتیادآور هستند، بنابراین حتما باید با توصیه و تجویز پزشک متخصص مصرف شوند.

• داشتن تغذیه مناسب

یکی از دلایلی که می‌تواند منجر به کمر درد شود، اضافه وزن است. بنابراین کسانی که اضافه وزن دارند، باید با یک رژیم غذایی صحیح وزن خود را کم کنند.