پروبیوتیک‌ها

پروبیوتیک‌ها  باکتری‌های زنده و قارچ‌های تک سلولی مفیدی هستند و به طور طبیعی در سیستم گوارشی و به خصوص روده کوچک زندگی می‌کنند.  که برای سلامتی بدن به ویژه برای سیستم گوارش مفیدند. معمولا باکتری ما را یاد بیماری می‌اندازد، اما بدن ما پر از باکتری است، هم باکتری‌های خوب و هم باکتری‌های بد. پروبیوتیک‌ها در دسته‌ی خوب‌ها هستند زیرا برای سلامتی اندام شکمی بسیار مفیدند.
پروبیوتیک‌ها در بدن ما به طور طبیعی یافت می‌شوند. برخی غذاها و مکمل‌ها هم دارای مواد پروبیوتیک هستند. با این حال تا پیش از نیمه‌ی دهه ۹۰ میلادی مردم کمتر به دنبال شناخت پروبیوتیک‌ها و فواید آن بودند.
امروز، پزشکان پروبیوتیک‌ها را برای رفع مشکلات گوارشی توصیه می‌کنند و به خاطر این شهرت نویافته‌شان، آنها را در همه جور خوراکی از ماست گرفته تا شکلات پیدا می‌کنید.

میکروبیوم 

به مجموعه همه میکروب‌ها (موجودات زنده میکروسکوپی) مانند باکتری‌ها و قارچ‌ها که در سطح یا داخل بافت‌ها یا مایعات بدن زندگی می‌کنند، میکروبیوم می‌گوییم.

این میکروب‌ها از محیط بدن ما برای زندگی استفاده می‌کنند و در برابر آن، مزایایی برای سلامتی ما دارند.

خوب است بدانیم گاهی اوقات با بر هم خوردن تعادل مواد یا نقص کارکرد در بافت یا مایعات بدن، ممکن است شرایط به گونه‌ای تغییر کند که همین میکروب‌های مفید، بیماری‌زا شوند. ولی این حالت‌ها به‌ ندرت پیش می‌آیند.

علائم کمبود پروبیوتیک

برخی از عوامل ممکن است سبب تغییر تعادل میکروبیوم در بدن ما شود که در نتیجه نیازمند مصرف مواد غذایی پروبیوتیک می‌شویم. این شرایط شامل موارد زیر است:

• انواعی از بیماری‌ها
• مصرف آنتی بیوتیک‌ها
• رژیم غذایی نامناسب و مصرف مواد غذایی با ارزش غذایی پایین
• رشد باکتری‌های غیر مفید در بدن

همچنین وجود پروبیوتیک‌ها و مصرف مکمل پروبیوتیک در بدن فواید بسیار زیادی دارد که شامل موارد زیر است:

• درمان مشکلات گوارشی ناشی از عفونت یا مصرف آنتی بیوتیک
• بهبود علائم سندروم روده تحریک پذیر
• تقویت سیستم ایمنی بدن
• کاهش التهاب و آلرژی
• بهبود خلق‌وخو و کاهش استرس و اضطراب

در تحقیقاتی که انجام شده است، دانشمندان به این نتیجه رسیده‌اند که عوارض کپسول پروبیوتیک در صورت مصرف زیاد، بسیار جزیی است. با این‌ حال تحقیقات در حال کامل شدن هستند و نمی‌توان به نتایج آن به‌ طور کامل اتکا کرد. در هر صورت به دلیل قیمت مکمل پروبیوتیک که چندان ارزان قیمت نیست، بسیاری از افراد از مصرف بیش از حد کپسول و قرص‌های مواد پروبیوتیک خودداری می‌کنند و در نتیجه به مشکلات گوارشی جزیی ناشی از زیاده‌روی در مصرف مکمل پروبیوتیک دچار نمی‌شوند.

علائم کمبود پروبیوتیک در بدن اغلب به مشکلات گوارشی مربوط می‌شود؛ برای مثال مشکلاتی همچون یبوست، اسهال، سندروم روده تحریک پذیر و… از این موارد هستند. بنابراین با توجه به علائم کمبود پروبیوتیک در بدن، ممکن است پزشک مصرف مواد غذایی حاوی پروبیوتیک و مکمل پروبیوتیک را تجویز کند که بهتر است طبق تجویز پزشک، درمان خود را کامل کنید تا این علائم کاهش پیدا کنند.

غذاهایی که پروبیوتیک‌ دارند:

محصولات حاوی پروبیوتیک بسیار زیاد هستند. خوشبختانه آنقدر طیف مواد غذایی که پروبیوتیک دارند متنوع و گسترده است که شما می‌توانید با هر نوع رژیم غذایی مواد پروبیوتیکی را به بدن خود برسانید و تعادل بین باکتری‌های بد و خوب بدن را حفظ کنید.

از جمله معروف‌ترین محصولات پروبیوتیکی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• شکلات تلخ
• کلم ترشی
• مکمل‌های پروبیوتیکی
• چای کمبوچا
• تمپه (چیزی شبیه به توفو است)
• میزو (یک چاشنی ژاپنی حاصل تخمیر دانه‌های سویا با قارچی به نام آسپرژیلوس اُریزای و نمک)
• نوشیدنی کفیر، معروف به دوغ کفیر (محصول تخمیر شیر توسط یک استارتر حاوی مخمر، باکتری و پروتئین شیر)
• کیمچی
• پنیر‌های پروبیوتیکی
• شیرهای پروبیوتیکی
• ماست و کفیر
• خیارشور
• ماست کفیر
• ماست پروبیوتیک
• پنیر لاکتیکی، گودا، چدار، موزارلا
• ترشی‌های خانگی
• شیرهای غنی شده با پروبیوتیک

نقش پروبوتیک‌ها در پیشگیری و بهبود علائم بیماری ها

پروبیوتیک‌ها به احیا و رشد باکتری‌های مفید مخاطی بویژه در روده‌ها کمک شایانی می‌کنند. در صورت به هم‌ خوردن توازن باکتری ها در روده، اختلال در عملکرد روده‌ها رخ می‌دهد که می تواند سبب بروز آکنه، آلرژی غذایی، خستگی مفرط، افسردگی، سردرد و شایع تر از همه اسهال مزمن شود. در افراد سالم تعداد باکتری های مفید در روده غالب است. این باکتری ها در تولید برخی ویتامین ها (مانند ویتامین K) و اسیدهای آلی نیز نقش مؤثری به عهده دارند.

از سوی دیگر، باکتری های مضر می توانند ترکیبات سمی و سرطان زا تولید کنند. بنابراین اگر باکتری های مضر در روده غالب شوند، نه تنها ترکیبات ضروری تولید نمی‌شوند، بلکه میزان ترکیبات مضر نیز افزایش می یابد.

فلور طبیعی روده (Gut Flora) شامل میکرو ارگانیسم هایی است که به طور طبیعی در مجاری گوارشی زندگی می کنند و به سلامت میزبان نیز کمک می نمایند. این میکرو ارگانیسم‌ها نسبت به آنتی بیوتیک ها بسیار حساسند و به سرعت از بین می‌روند.

این موضوع به ویژه در مورد مصرف آنتی بیوتیک های قوی یا مصرف بلند مدت به خصوص برای افراد در معرض خطر شامل کودکان، افراد مسن یا دارای بیماری های زمینه ای اهمیت بیشتری دارد. با به هم خوردن فلور طبیعی روده، باکتری های فرصت طلب به سرعت تکثیر می یابند و می توانند سبب بیماری هایی نظیر اسهال مزمن پس از مصرف آنتی بیوتیک شوند.

این وضعیت در مورد توازن باکتری های داخل واژن (Vaginal Flora) نیز صادق است. از بین رفتن باکتری‌های مفید داخل واژن، باعث رشد و تکثیر باکتری های فرصت طلب و ابتلا به بیماری های عفونی و قارچی واژن پس از مصرف آنتی بیوتیک ها می شود.

روش ساده پیشگیری از عفونت‌ به دنبال مصرف آنتی بیوتیک، مصرف همزمان پروبیوتیک به همراه آنتی بیوتیک برای حفظ فلور طبیعی روده، واژن و سایر مخاط درونی بدن است.

برخی از بیماری هایی که پروبیوتیک ها بر آنها مؤثرند عبارتند از: سندروم روده تحریک پذیر (IBS)، بیماری های التهابی روده (Inflammatory Bowel Disease)، تورم مخاط روده بزرگ، انواع اسهال عفونی حاد ناشی از ویروس ها، باکتری ها یا انگل ها و اسهال مزمن ناشی از مصرف آنتی بیوتیک هایی که طیف درمانی گسترده (وسیع) دارند.

مصرف پروبیوتیک ها همچنین ممکن است به بهبود اختلالات پوستی مانند اگزما، پیشگیری از آلرژی غذایی، سلامت مجاری ادراری و واژن، سلامت دهان و دندان و افزایش جذب مواد معدنی و ویتامین ها کمک نماید. محققان درحال تحقیق در مورد پروبیوتیک هایی هستند که به طور اختصاصی به کنترل، پیشگیری و بهبود برخی بیماری ها کمک کنند.

مکمل پروبیوتیک ها

علاوه بر مواد غذایی، مصرف پروبیوتیک‌ها از طریق مکمل‌های آن‌ها نیز امکان پذیر است. در حال حاضر، پودر و کپسول پروبیوتیک از متداول‌ترین شکل‌های پروتئین‌های پروبیوتیک به حساب می‌آیند. در موارد موارد مصرف کپسول پروبیوتیک یا اشکال دیگر این مکمل‌ها بهتر است که با پزشک متخصص مشورت شود چراکه با مصرف بیش از اندازه، ممکن است عوارض کپسول پروبیوتیک را تجربه نمایید. این عوارض می‌توانند ناراحتی در سیستم گوارش و همچنین سردرد و برخی واکنش‌های ناخوشایند در بدن را شامل شوند.

به طور کلی، میوه‌ها و لبنیات می‌توانند نیاز هر کسی را به پروبیوتیک‌ها برطرف ساخته و موارد مصرف کپسول پروبیوتیک و اشکال دیگر مکمل‌های حاوی آن‌ها محدود هستند. استفاده از مواد غذایی همچنین می‌تواند شما را از عوارض کپسول پروبیوتیک مصون نگه دارند؛ با اینکه این عوارض بسیار نادر هستند اما توصیه می‌شود که در موارد مصرف مکمل پروبیوتیک حتما با پزشک یا کارشناس سلامت مشورت نمایید.