نارسایی کلیه

کلیه ها: صافی های بدن

کلیه ها ضایعات سمی را که از نابودی سلول های بدن و هضم مواد خوراکی ایجاد می‌شوند، از بدن خارج می‌کنند. بریژیت لانز، نفرولوژیست و… «سلول های بدن ما برای زنده بودن نیاز به انرژی و مواد مختلف دیگری دارند، که این نیاز توسط مواد غذایی تأمین می‌شود.

ضایعات تولید شده توسط این مراحل اغلب توسط خون جذب و توسط کلیه ها تصفیه می‌شود. سپس این سموم وارد ادرار می‌گردند» .ضمناً، در موارد بیماری های کلیوی، بدن توسط ضایعات خودش، سمی می‌شود…

کلیه: کارخانه تولید هورمون ها
اما نقش کلیه ها فقط به تصفیه کردن خون محدود نمی‌شود. در واقع، کلیه ها هورمون هم تولید می‌کنند. بریژیت لانز اضافه می‌کند: «اولین آنها، رنین است که فشار خون را تنظیم می‌کند. به همین دلیل است که نارسایی کلیوی مزمن اغلب همراه با پرفشاری خون است!»

ضمناً کلیه ها اریتروپویتین معروف را هم می‌سازند که به خاطر دوپینگ شناخته شده است… . این هورمون بر ساخت مغز استخوان در تولید گلبول های قرمز خون اثر می‌گذارد. کمبود این هورمون بر اثر نارسایی کلیوی باعث کم خونی می‌شود.

در نهایت کلیه ها کالسیتریول هم تولید می‌کنند، که باعث جذب کلسیم توسط روده می‌شود. بعد از آغاز یک بیماری کلیوی، کالسیتریول هم کمتر تولید می‌شود. در صورت کمبود کلسیم، بدن کلسیم مورد نیازش را از استخوان ها برمی‌دارد که این موضوع باعث شکنندگی اسکلت بدن می‌شود.

فاکتورهای بسیاری می تواند در سلامت و عملکرد کلیه مداخله کند، مانند:

• قرار گرفتن در معرض آلاینده های محیطی یا داروهای خاص
• بیماری های حاد و مزمن خاص
• از دست دادن شدید آب
• آسیب کلیه

اگر کلیه نتواند کار مقرر خود را انجام دهد، بدن، حجم زیادی از سموم را متحمل می شود.

این امر می تواند منجر به نارسایی کلیه شود که اگر درمان نشود، می تواند زندگی فرد را تهدید کند.

علت نارسایی کلیه

کم کاری کلیه می‌تواند نتیجه یک بیماری زمینه‌ای یا علل دیگر باشد. علت کم کاری معمولا نوع نارسایی کلیه را هم تعیین می‌کند. مشکلات و بیماری‌های زیادی ممکن است در نهایت منجر به نارسایی کلیه شوند. در ادامه علل ایجاد نارسایی کلیه را به چند دسته کلی تقسیم کرده‌ایم و سپس هر یک را به صورت جزئی‌تر بررسی کرده‌ایم.

 اختلال در جریان خون به کلیه‌ها

اختلال در جریان خون به کلیه‌ها می‌تواند باعث نارسایی کلیه شود. برخی از شرایطی که باعث کاهش جریان خون به کلیه‌ها می‌شوند عبارت‌اند از:

• حمله قلبی
• بیماری قلبی
• زخم کبد یا نارسایی کبد
• کم آبی بدن
• سوختگی شدید
• نوعی واکنش آلرژیک
• عفونت شدید مانند سپسیس
• فشار خون بالا و داروهای ضد التهاب هم می‌توانند جریان خون به کلیه را محدود کنند.

مشکلات دفع ادرار

آنچه کلیه فیلتر می‌کند باید به‌ صورت ادرار از بدن خارج شود. وقتی در دفع ادرار مشکلی وجود داشته باشد، یعنی خروجی کلیه بسته شود، کلیه با مشکلاتی روبرو خواهد شد. هنگامی که بدن شما نمی‌تواند ادرار را دفع کند، سموم در کلیه انبار می‌شوند و کلیه‌ها را بیش‌ از‌ حد سنگین می‌‌کنند. برخی از سرطان‌ها می‌توانند مجاری ادرار را مسدود کنند، مانند:

• سرطان پروستات (شایع‌ترین نوع در مردان)
• سرطان روده بزرگ
• سرطان گردن
• سرطان مثانه

سایر شرایط می‌توانند با ادرار تداخل کنند و احتمالاً منجر به نارسایی کلیه شوند، عبارت‌اند از:

• سنگ کلیه
• پروستات بزرگ‌شده
• لخته‌شدن خون در دستگاه ادراری شما
• آسیب به اعصابی که مثانه شما را کنترل می‌کنند.

علل دیگر نارسایی کلیه

موارد دیگری که ممکن است منجر به نارسایی کلیه شود عبارت‌اند از:

• عفونت
• مواد مخدر و الکل
• واسکولیت، التهاب رگ‌های خونی
• لوپوس، یک بیماری خودایمنی است که می‌تواند باعث التهاب بسیاری از اندام‌های بدن شود.
• گلومرولونفریت، التهاب رگ‌های خونی کوچک کلیه‌ها
• سندرم همولیتیک اورمیک‌، که شامل تجزیه گلبول‌های قرمز خون به دنبال عفونت باکتریایی روده است.
• مولتیپل میلوما، سرطان سلول‌های پلاسما در مغز استخوان شما
• اسکلرودرمی، یک بیماری خودایمنی که بر پوست شما تأثیر می‌گذارد.
• پورپورای ترومبوتیک ترومبوسیتوپنیک، اختلالی که باعث لخته‌شدن خون در عروق کوچک می‌شود.
• داروهای شیمی‌درمانی برای درمان سرطان و برخی بیماری‌های خود ایمنی
• رنگ‌های مورد استفاده در برخی آزمایشات تصویربرداری
• آنتی بیوتیک‌های خاص
• دیابت کنترل نشده

 انواع نارسایی کلیه

نارسایی حاد پیش کلیوی:

اختلال در جریان خون به کلیه‌ها می‌تواند باعث نارسایی حاد پیش کلیوی شود. کلیه‌ها بدون جریان خون کافی نمی‌توانند سموم را از خون فیلتر کنند. این نوع نارسایی کلیه معمولاً زمانی قابل‌درمان است که پزشک علت کاهش جریان خون را مشخص کند.

نارسایی حاد کلیه:

نارسایی حاد کلیه می‌تواند ناشی از ترومای کلیه (ضربه مستقیم به کلیه‌ها، مانند ضربه فیزیکی یا تصادف) باشد. در این حالت کلیه‌های شما دچار ایسکمی (کمبود اکسیژن‌رسانی به کلیه‌ها) است.

موارد زیر ممکن است باعث ایسکمی شوند:

• خونریزی شدید
• شوکه شدن
• انسداد عروق خونی کلیه
• گلومرولونفریت

نارسایی مزمن پیش کلیوی:

وقتی برای مدت طولانی خون کافی به کلیه‌ها جریان نداشته باشد، کلیه‌ها شروع به کوچک‌شدن می‌کنند و توانایی عملکرد مؤثر خود در تصفیه کامل خون را از دست می‌دهند.

 نارسایی مزمن کلیه:

نارسایی مزمن کلیه زمانی اتفاق می‌افتد که آسیب طولانی‌ مدت به کلیه‌ها وارد شود.این حالت از ضربه مستقیم به کلیه‌ها در اثر خونریزی شدید یا کمبود اکسیژن ایجاد می‌شود.

 نارسایی‌ مزمن پس کلیوی:

انسداد طولانی‌مدت مجاری ادراری، مانع از دفع ادرار می‌شود. این باعث فشار به کلیه و در نهایت آسیب به کلیه می‌شود.

تست نارسایی کلیه

تست های متعددی وجود دارد که پزشک می تواند برای تشخیص نارسایی کلیه از آن ها استفاده کند.

آنالیز ادرار

ممکن است پزشک، یک نمونه ادراری برای بررسی هرگونه ناهنجاری، از جمله پروتئین یا قند غیر طبیعی که به ادرار وارد می شود، بگیرد.

ممکن است پزشک، یک تست رسوبات ادراری نیز انجام دهد. این تست، میزان گلبول های قرمز و سفید را اندازه گیری می کند، به جستجوی سطوح بالای باکتری و تعداد زیادی از ذرات لوله شکل، به نام قالب های سلولی می پردازد.

اندازه گیری حجم ادرار

اندازه گیری خروجی ادرار، یکی از ساده ترین تست ها برای کمک به تشخیص نارسایی کلیه است.

برای مثال، خروجی پایین ادرار، ممکن است نشان دهنده این باشد که بیماری کلیوی، به علت انسداد ادراری است که خود می تواند منجر به بیماری ها یا آسیب های گوناگون شود.

نمونه های خونی

ممکن است پزشک، دستور انجام تست خون برای اندازه گیری موادی را دهد که توسط کلیه، تصفیه می شوند، مانند نیتروژن اوره خون (BUN) و کراتینین (Cr).

افزایش سریع سطوح این مقادیر، ممکن است نشان دهنده نارسایی حاد کلیه باشد.

تصویربرداری

تست هایی مثل فراصوت، MRI و سی تی اسکن، تصاویری از کلیه ها و مجرای ادراری فراهم می کند.

این تصاویر به پزشک کمک می کند بتواند به جستجوی انسدادها یا ناهنجاری ها در کلیه ها بپردازد.

نمونه بافت کلیه

نمونه های بافتی، برای رسوبات غیرطبیعی، زخم ها یا ارگانیسم های عفونی، مورد بررسی قرار می گیرند.

بیوپسی، یک فرآیند ساده است که معمولا هنگام بیداری فرد انجام می شود.

پزشک، بی حسی موضعی انجام می دهد تا هیچ دردی احساس نشود.

سپس یک سوزن بیوپسی را از طریق پوست وارد کلیه می کنند تا نمونه را به دست آورند.

تجهیزات فراصوت یا اشعه ایکس، مکان کلیه ها را نشان می دهد و به پزشک در هدایت سوزن کمک می کند.

این تست ها می توانند کمک کنند تعیین شود آیا کلیه ها به درستی فعالیت خود را انجام می دهند.

سایر تست های عملکردی کلیه، در تعیین علت علائم نیز به پزشک کمک می کند.

مراحل نارسایی کلیوی

نارسایی کلیه، به پنج مرحله تقسیم بندی می شود. این طبقات، بین خیلی خفیف (مرحله 1) تا نارسایی کامل کلیه (مرحله 5) قرار دارند.

علائم و عوارض، با پیشرفت مراحل، افزایش می یابند.

مرحله 1

این مرحله، بسیار خفیف است. ممکن است فرد، هیچ گونه علائم و عوارضی نداشته باشد. آسیب هایی وجود دارد.

همچنان امکان مدیریت و کند کردن پیشرفت، از طریق حفظ سبک زندگی سالم، وجود دارد.

این امر شامل رژیم غذایی متعادل، ورزش منظم و عدم استفاده از دخانیات است.

حفظ وزن مناسب نیز مهم است.

اگر فرد دیابت دارد، مدیریت قند خون حائز اهمیت است.

مرحله 2

بیماری کلیوی مرحله 2، همچنان خفیف به حساب می آید اما مسائلی مثل وجود پروتئین در ادرار یا آسیب فیزیکی به کلیه ها، ممکن است مشهودتر باشد.

رویکردهای سبک زندگی سالمی که در مرحله 1 مفید هستند، در مرحله 2 نیز کاربرد دارند.

باید با پزشک خود نیز در مورد خطرات دیگری که می تواند پیشرفت بیماری را تسریع کند، صحبت کرد.

این موارد شامل بیماری قلبی، التهاب و اختلالات خونی است.

مرحله 3

در این مرحله، بیماری کلیه، متوسط در نظر گرفته می شود. کلیه ها آنطور که باید، کار نمی کنند.

گاهی مرحله 3، به 3A و 3B تقسیم می شود. تست خونی که میزان محصولات زائد در بدن را اندازه گیری می کند، بین این دو تمایز ایجاد می کند.

ممکن است علائم در این مرحله، آشکارتر شوند. تورم در دست ها و پاها، کمردرد و تغییرات ادرار، محتمل هستند.

ایجاد تغییراتی در سبک زندگی نیز ممکن است مفید باشد. ممکن است پزشک، داروهایی را نیز برای درمان عارضه های زمینه ای که می توانند نارسایی را تسریع کنند، تجویز کند.

مرحله 4

مرحله 4، متوسط تا شدید در نظر گرفته می شود. کلیه ها درست کار نمی کنند اما هنوز نارسایی کامل اتفاق نیفتاده است.

همچنان داشتن سبک زندگی سالم، واجب است. پزشک احتمالا بیمار را تحت درمان هایی که برای کاهش سرعت آسیب طراحی شده اند، قرار می دهد.

علائم می تواند شامل عوارضی مثل کم خونی، فشار خون بالا و بیماری استخوانی باشد.

مرحله 5

در مرحله 5، کلیه ها نزدیک به نارسایی کامل یا دقیقا در حالت نارسایی کامل قرار دارند.

علائم از دست رفتن عملکرد کلیه، آشکار خواهد بود.

این علائم شامل استفراغ و تهوع، مشکلات تنفسی، خارش پوست و موارد دیگر است.

در این مرحله، فرد به دیالیز منظم یا پیوند کلیه نیاز خواهد داشت.

درمان نارسایی کلیه

درمان های متعددی برای نارسایی کلیه وجود دارد. نوع درمان، به علت نارسایی کلیه بستگی خواهد داشت.

دیالیز

دیالیز، با استفاده از یک دستگاه، خون را تصفیه و پاک می کند.

دستگاه، نقش کلیه ها را ایفا می کند. بر اساس نوع دیالیز، ممکن است فرد به یک دستگاه بزرگ یا یک کیسه کاتتر قابل حمل متصل شود.

ممکن است نیاز به رعایت رژیمی با پتاسیم و نمک پایین، به همراه دیالیز باشد.

دیالیز، نارسایی کلیه را درمان نمی کند اما در صورت انجام درمان های منظم، می تواند طول عمر را افزایش دهد.

پیوند کلیه

گزینه درمانی دیگر، پیوند کلیه است. کلیه پیوندی، می تواند به طور طبیعی کار کند و دیگر نیازی به دیالیز نیست.

معمولا برای دریافت کلیه ی اهدایی که سازگار با بدن فرد باشد، نیاز به انتظار طولانی است.

اگر اهداکننده زنده وجود داشته باشد، احتمالا فرآیند، بسیار سریع تر پیش رود.

پس از جراحی، باید از داروهای سرکوب کننده ایمنی استفاده شود تا از پس زدن کلیه جدید جلوگیری شود.

این داروها، عوارض جانبی خود را دارند که برخی از آن ها جدی هستند.

ممکن است پیوند، گزینه درمانی مناسبی برای همه نباشد. این احتمال نیز وجود دارد که جراحی، موفقیت آمیز نباشد.

باید با پزشک مشورت کرد که آیا فرد، کاندید خوبی برای پیوند کلیه هست یا خیر.