سلنیوم

سلنیوم (Selenium) یکی از ترکیبات معدنی متعلق به گروه خردکانی‌ها (Trace Minerals) است. خردکانی‌ها آن دسته از ترکیبات معدنی‌اند که بدن در طول روز به میزان اندکی از آنها نیاز دارد (کمتر از ۱۰۰ میلی‌گرم).

سلنیوم یکی از ترکیبات اصلی «سلنوپروتئین‌ها» است (گروهی از پروتئین‌ها و آنزیم‌ها در بدن). وظیفه سلنوپروتئین‌ها کمک به ساختن دی. ان. ای (DNA) و محافظت از سلول‌ها در برابر آسیب و عفونت‌هاست. این گروه خاص از پروتئین‌ها در تکثیر و سوخت‌وساز (دگرگشت/ متابولیسم) هورمون‌های تیروئید هم نقش دارند.

به طور طبیعی در بسیاری از خاک ها و آب ها یافت می شود. این ماده غذایی در غذاهایی مانند ماهی ، آجیل ، گوشت گاو و مرغ و برخی غلات وجود دارد.

فواید سلنیوم

 سلنیوم در حفظ سوخت و ساز بدن موثر است در بدن عبارتست از :

به عنوان آنتی اکسیدان  قوی عمل می کند:

سلنیوم یک آنتی اکسیدان طبیعی است که به کاهش رادیکال های آزاد بدن کمک کرده و خطر ابتلا به استرس اکسیداتیو، بیماری های قلبی، آلزایمر، سرطان، پیری زودرس و سکته مغزی را کاهش می دهد.

خطر ابتلا به سرطان را کاهش می دهد:

خواص آنتی اکسیدانی سلنیوم ممکن است باعث کاهش خطر ابتلا به برخی سرطان ها شود؛ سلنیوم با کاهش آسیب DNA و کاهش استرس اکسیداتیو باعث تقویت سیستم ایمنی بدن شده و سلول های سرطانی را از بین می برد.

در یک بررسی بر روی 69 مطالعه مشخص شد که داشتن سطح بالای خون (با مصرف مواد غذایی نه مکمل) خطر ابتلا به سرطان های پستان، ریه، روده بزرگ و پروستات را کاهش می دهد.

کمک به سلامت قلب:

رژیم غذایی سرشار از سلنیوم ممکن است به سلامت قلب کمک کند و خطر ابتلا به بیماری های قلبی و عروقی را کاهش دهد.

همچنین ممکن است علائم التهاب (یکی از مهمترین عوامل خطر بیماری های قلبی) را در بدن کاهش دهد.

جلوگیری از زوال ذهنی :

برخی از تحقیقات نشان داده اند که مقادیر بالای آنتی اکسیدان هایی مانند سلنیوم به تقویت حافظه کمک کرده و خطر ابتلا به آلزایمر را کاهش می دهند. مطالعات متعددی نشان داده اند که بیماران مبتلا به آلزایمر دارای سطح سلنیوم خون پایین هستند.

یک مطالعه کوچک نشان داده که مصرف منابع غذایی سلنیوم به تقویت حافظه و بهبود عملکرد های ذهنی در بیماران مبتلا به آلزایمر کمک می کند.

سلامتی تیروئید:

سلنیوم برای عملکرد صحیح غده تیروئید مهم است. این ماده معدنی قدرتمند به محافظت از تیروئید در برابر آسیب های استرس اکسیداتیو کمک کرده و در تولید هورمون های تیروئید نقش اساسی دارد.

کمبود خطر ابتلا به تیروئید هاشیموتو (نوعی کم کاری تیروئید که در آن سیستم ایمنی بدن به غده تیروئید حمله می کند را افزایش می دهد.

 تقویت سیستم ایمنی بدن:

یک آنتی اکسیدان است که باعث کاهش التهاب بدن شده و نقش مهمی در تقویت سیستم ایمنی بدن دارد.

مطالعات نشان داده اند که افزایش سطح سلنیوم خون با افزایش پاسخ ایمنی همراه است.

علاوه بر این مکمل های سلنیوم ممکن است به تقویت سیستم ایمنی بدن در مبتلایان به آنفلوانزا، سل و هپاتیت C کمک کند.

کاهش علائم آسم:

سلنیوم توانایی زیادی برای کاهش التهاب بدن دارد و می تواند علائم آسم را درمان کند. تحقیقات نشان می دهد افرادی که به آسم مبتلا هستند، سلنیوم خون کمتری دارند.

یک مطالعه نشان داده که ریه های بیماران مبتلا به آسم که سطح بالاتری دارند، عملکرد بهتری دارند.

علائم کمبود سلنیوم در بدن

ترکیب معدنی سلنیم به‌طور طبیعی در خاک یافت می‌شود. گیاه ترکیب را جذب خود می‌کند و بعدها حیوانات از این گیاهان تغذیه می‌کنند. به این ترتیب است که سلنیوم سر سفره‌های ما راه پیدا می‌کند. منتها باید بررسی کرد که خاک منطقه تا چه حد از حیث وجود این ترکیب معدنی غنی است. اگر خاک منطقه چنین ویژگی‌ای نداشته باشد، باید با دریافت مکمل خطر کمبود سلنیوم را از سر باز کرد. در غیر این صورت، در بلندمدت خطر بروز دو بیماری زیر وجود خواهد داشت:

• بیماری کشان (Keshan Disease) که نوعی كارديوميوپاتی (بیماری عضله قلب) است؛
• بیماری کاشین بک (Kashin-Beck ِisease) که نوعی آرتروز است.

کمبود سلنیوم در بدن علائم مختلفی را دارد که عبارتند از :

• ناباروری در مردان و زنان
• ضعف عضلانی
• خستگی
• مشکلات ذهنی
• ریزش مو
• ضعف سیستم ایمنی بدن
• مشکلات قلبی
• مشکلات مفصلی
• اضافه وزن
• ضعف در انجام فعالیت های شغلی و روزانه
• احساس داشتن استرس بیش از حد
• مشکل تنفسی و تنگی نفس

دوز مصرفی مکمل سلنیوم

• میزان توصیه‌شده (RDA): ۵۵ میکروگرم در طول روز برای زنان و مردان ۱۹ سال به بالا کافی است و نتایج موردنظر را خواهد داشت.
• حداکثر میزان مصرفی (UL): میزان دریافتی در طول روز نباید فراتر از ۴۰۰ میکروگرم رود. در غیر این صورت، خطر مسمومیت با این ترکیب معدنی و پیامدهای دیگر وجود خواهد داشت.

میزان سلنیم لازم برای سنین مختلف: