سرطان پوست
سرطان پوست؛ پوست بزرگترین عضو بدن است. از بدن در برابر عفونت و آسیب محافظت می کند و به تنظیم دمای بدن کمک می کند. پوست همچنین آب و چربی را ذخیره می کند و ویتامین D تولید می کند.
پوست از ۳ لایه اصلی تشکیل شده است:
- اپیدرم. لایه بیرونی پوست
- درم. لایه داخلی پوست
- هیپودرم. لایه عمیق چربی
عوامل ایجاد سرطان پوست
- قرارگرفتن بیش از اندازه در معرض نور آفتاب دلیل اصلی این نوع سرطان است. به خصوص، اگر با آفتاب سوختگی و تاول همراه باشد. اشعهی ماوراء بنفش خورشید میتواند به پوست آسیب برساند و با گذر زمان منجر به سرطان شود. اشعهی ماوراء بنفش به DNA پوست آسیب میرساند و سبب تکثیر غیرطبیعی DNA سلولهای پوستی میشود.
- افرادی که به خاطر شغلشان، به طور مداوم، با موادی شمیایی مثل قطران و زغال سنگ سر و کار دارند، ممکن است به سرطان مبتلا شوند.
- افرادی سیستم ایمنی ضعیفی دارند بیشتر در معرض ابتلا به سرطان پوست هستند.
سرطان پوست
احتمالاً شنیدهاید که اشعهی ماوراء بنفش خورشید به پوست آسیب میرساند و این آسیب میتواند به سرطان پوست منجر شود. گاهی دانستن و رعایت نکاتی کوچک که خیلی پیچیده و وقت گیر نیست، میتواند زندگیتان را نجات دهد.
وقتی سلولهای بدن، بدون کنترل رشد کنند و تکثیر شوند، باعث بوجود آمدن انواع میشوند. تقریباً همهی سلولهای بدن، ممکن است سرطانی شوند. وقتی سلولهای پوست به طور غیرقابل کنترلی رشد کنند، سرطان پوست ظاهر میشود.
سرطان پوست یکی از شایعترین انواع سرطان در آمریکاست، این سرطان زمانی ایجاد میشود که سلولهایی که لایهی پوست را تشکیل میدهند، به صورت کنترل نشدهای رشد میکنند و به سرعت تقسیم میشوند.
سرطان پوست عبارت اند از:
سلول های بازال سلول های گردی هستند که در اپیدرم تحتانی یافت می شوند. حدود ۸۰ درصد سرطان های پوست از این نوع سلول ها ایجاد می شود. این سرطان ها به عنوان کارسینوم سلول بازال توصیف می شوند. کارسینوم سلول بازال اغلب در سر و گردن ایجاد می شود، اگرچه می توان آن را در هر نقطه از پوست یافت. این عارضه عمدتاً در اثر قرار گرفتن در معرض نور خورشید ایجاد می شود یا در افرادی که در کودکی تحت پرتودرمانی قرار گرفته اند ایجاد می شود. این نوع سرطان پوست معمولا به کندی رشد می کند و به ندرت به سایر قسمت های بدن سرایت می کند.
بیشتر اپیدرم از سلول های مسطح و فلس مانند به نام سلول های سنگفرشی تشکیل شده است. حدود ۲۰ درصد از سرطانهای پوست از این سلولها ایجاد میشوند و این سرطانها کارسینوم سلول سنگفرشی نامیده میشوند. کارسینوم سلول سنگفرشی عمدتاً در اثر قرار گرفتن در معرض نور خورشید ایجاد می شود، بنابراین ممکن است در بسیاری از مناطق پوست تشخیص داده شود. همچنین می تواند روی پوست سوخته، آسیب دیده توسط مواد شیمیایی یا در معرض اشعه ایکس ایجاد شود. کارسینوم سلول سنگفرشی معمولاً روی لب ها دیده می شود. در محل اسکار طولانی مدت؛ و روی پوست خارج از دهان، مقعد و واژن زن. حدود ۲ تا ۵ درصد از سرطان سلول سنگفرشی به سایر قسمت های بدن گسترش می یابد.
سرطان سلول مرکل یک سرطان بسیار تهاجمی یا با رشد سریع و نادر است. در سلول های تولید کننده هورمون درست در زیر پوست و در فولیکول های مو شروع می شود. معمولا در ناحیه سر و گردن یافت می شود. سرطان سلول مرکل را میتوان کارسینوم نورواندوکرین پوست نیز نامید. در مورد تومورهای نورواندوکرین بیشتر بدانید.
سلول های پراکنده ای به نام ملانوسیت وجود دارد که در آن اپیدرم به درم می رسد. این سلول ها رنگدانه ملانین را تولید می کنند که به پوست رنگ می دهد. ملانوما در ملانوسیت ها شروع می شود و جدی ترین نوع سرطان پوست است. حدود ۱ درصد از کل سرطان های پوست را تشکیل می دهد.
کارسینوم سلول بازال و کارسینوم سلول سنگفرشی
گاهی با هم گروه بندی می شوند و کارسینوم کراتینوسیت نامیده می شوند. این به این دلیل است که آنها در نوعی از سلول های پوستی به نام کراتینوسیت شروع می شوند. در این راهنما، “سرطان پوست غیر ملانوما” به سرطان کراتینوسیت و سرطان سلول مرکل اشاره دارد تا آن ها را از ملانوما متمایز کند.
دیگر انواع کمتر شناخته شده سرطان پوست عبارت اند از:
این بیماری، فرم نادری از سرطان پوست است که در رگ های خونی پوست گسترش یافته و منجر به ایجاد لکه هایی بنفش یا قرمز رنگ بر روی پوست یا غشاهای مخاطی می شود. سارکوم کاپوسی عمدتاً در افرادی با سیستم ایمنی ضعیف، مانند افراد مبتلا به ایدز، یا بیمارانی که از داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی استفاده می کنند (مانند افرادی که پیوند عضو داشته اند) دیده می شود. دیگر افرادی که در خطر ابتلا به سارکوم کاپوسی هستند عبارت اند از مردان جوان ساکن آفریقا، افراد کهنسال ایتالیایی، و یا نژاد یهودیان اروپای شرقی.
کارسینوم سلول مرکل منجر به ایجاد برآمدگی هایی سفت و صیغلی روی پوست یا دقیقاً زیر پوست و در فولیکول های مو می شود. کارسینوم سلول مرکل اغلب در سر، گردن و تنه قابل مشاهده است.
این سرطان غیرمعمول و تهاجمی، در غدد چربی پوست به وجود می آید. کارسینوم غدد سباسه که اغلب به صورت برجستگی هایی سفت و بدون درد ظاهر می شوند- می تواند در هر کجا به وجود بیاید، اما معمولاً در پلک ها مشاهده شده و اغلب با دیگر مشکلات پلکی اشتباه گرفته می شود.
سرطان پوست به چه شکل است و چگونه به نظر میرسد!!
هرکدام از انواع سرطان پوست خصوصیات مربوط به خود را دارد و علائم آن نیز میتواند متفاوت باشد. اگر بخواهیم ازنظر ظاهری بررسی کنیم، و ببینیم که سرطان پوست به چه شکل است باید هرکدام از انواع سرطان پوست را جداگانه بررسی کنیم:
- کارسینوم سلول بازال (BCC): این تومور به شکل یک ضایعه ی گرد گوشتی خود را نشان میدهد که درواقع یک برآمدگی مروارید مانند یا یک لکه ی صورتی است. BCC در سر، گردن و بازوها بیشتر دیده میشود. با این حال، ممکن است در هر نقطه از بدن ازجمله قفسه سینه، شکم، و پاها تشکیل شود.
- سلول سنگفرشی (SCC): این سرطان اغلب شبیه یک برآمدگی سفت قرمز رنگ یا لکه پوسته پوسته شده یا زخمی است که بهبود مییابد و دوباره تشکیل میشود. این سرطان تمایل دارد روی پوستی که مکرراً در معرض آفتاب قرار میگیرد مانند لبه ی گوش، صورت، گردن، بازوها، قفسه ی سینه و پشت ایجاد شود.
- سرطان سلول مرکل: این سرطان نیز به صورت یک برآمدگی گرد بدون درد، گوشتی یا قرمز متمایل به آبی، که روی پوست شما رشد میکند، ظاهر میشود.
- ملانوما: ملانوما میتواند در داخل یک خال که روی پوست خود دارید ایجاد شود یا به طور ناگهانی به صورت یک لکه ی تیره روی پوست ظاهر شود که متفاوت از بقیه به نظر میرسد.
تشخیص سرطان پوست
درصورتیکه هرگونه ضایعه ی مشکوک روی پوست خود دارید بهتر است به متخصص پوست مراجعه کنید. اغلب ضایعاتی که در پوست ایجاد میشود خوشخیم هستند و مشکلی ایجاد نمیکنند؛ اما، ازآنجاییکه تشخیص زودهنگام و بهموقع باعث بهبود و حتی مداوای کامل میشود؛ بهتر است نسبت به ضایعات بیتفاوت نباشیم.
معمولاً پس از مراجعه به پزشک و بررسی ضایعه ی روی پوست، در صورتی که، مشکوک به تومور باشد از آن نمونهای گرفته میشود و این نمونه برای آزمایشگاه فرستاده میشود. متخصص پاتولوژی در آزمایشگاه نمونه را بهدقت بررسی میکند و خصوصیات آن را در برگه گزارش ذکر میکند.
درصورت مشکوکبودن به سرطان پوست ممکن است نیاز به انجام چند آزمایش و تصویربرداری مانند عکس از قفسه سینه یا MRI، برای بررسی تهاجم سرطان به جاهای دیگر بدن، باشد.
چگونه از سرطان پوست جلوگیری کنیم؟!
برای اینکه بدانیم، چگونه از این بیماری جلوگیری کنیم باید از عواملی که باعث ایجاد سرطان پوست میشوند جلوگیری کنیم. این نکته در افرادی که سابقه ی خانوادگی سرطان پوست دارند بسیار حائز اهمیت است. چرا که تقریباً، در تمامی انواع سرطانها ژنتیک نقش مهمی را ایفا میکند. مهمترین راههای پیشگیری از سرطان پوست عبارتاند از:
- سعی کنید خیلی در معرض نور آفتاب نمانید خصوصاً در ساعات 10 صبح تا 4 عصر؛
- آنقدر در معرض آفتاب نمانید که آفتابسوخته شوید؛
- از برنزهکردن خودداری کنید و هرگز از برنزه کنندههای UV استفاده نکنید؛
- با لباس، کلاه و چتر سعی کنید مناطق در معرض نور خورشید را بپوشانید؛
- هر روز از یک ضدآفتاب با طیف وسیع (UVA/UVB) با SPF 15 یا بالاتر استفاده کنید؛
- نوزادان تازه متولدشده را از آفتاب دور نگه دارید. برای نوزادان بالای شش ماه از کرم ضدآفتاب استفاده کنید؛
- هر ماه پوست خود را از سر تا پا معاینه کنید؛
حداقل سالی یکبار برای معاینه پوست به متخصص پوست مراجعه کنید.
- دکتر مصطفی قاسمی
- 2022-02-23
- 64 بازدید