منظور از زخم معده، آسیب به مخاط معده یا روده کوچک است. این عارضه زمانی ایجاد می‌شود که مخاط محافظت‌کننده درون معده، بی‌اثر شود. معده برای کمک به هضم غذا و برای مقابله در برابر میکروب‌ها اسید قوی تولید می‌کند.
اگر مخاط عملکرد طبیعی خود را از دست بدهد، اسید معده به بافت معده آسیب می‌رساند و منجر به زخم معده خواهد شد. بر اساس آمارهایی که در این زمینه وجود دارد، مشخص شده است که از هر ده نفر، یک نفر در طول زندگی خود دچار این بیماری می‌شود.
درمان و روند بهبودی این بیماری بسیار آسان است؛ اما، در صورت عدم درمان باعث ایجاد مشکلات بسیاری خواهد شد.

دو نوع زخم گوارشی داریم: زخم معده و زخم دوازدهه که متداول‌ترین علامت هر دو نوع، درد معده (بالای شکم) است. بعد ازایجاد عفونت با باکتری هلیکوباکتر پیلوری که شایع‌ترین علت ایجاد زخم‌های گوارشی است؛ مصرف درازمدت داروهای ضدالتهاب غیرکورتونی مانند آسپیرین در رتبه دوم قرار می‌گیرد.

 عواملی که منجر به زخم معده می‌شوند:

• زخم معده معمولا به‌دلایلی همچون موارد زیر ایجاد می‌شود:
• عفونت همراه با باکتری هلیکوباکتری پیلوری؛
• استفاده طولانی‌مدت از داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی مانند آسپرین، ایبوپروفن و ناپروکسن؛
• کشیدن سیگار و استفاده طولانی مدت از نوشیدنی های الکلی
• در برخی از مواقع نادر به‌دلیل سندرم زولینگر-الیسون، با افزایش تولید اسید در بدن می‌تواند منجر به زخم معده و روده شود.

باکتری هلیکوباکتری پیلوری

باکتری های هلیکوباکتری پیلوری عمدتا در لایه مخاطی زندگی می کنند که پوشش و محافظت از بافت هایی را که در معرض معده و روده کوچک است را حفظ می کند. اغلب باکتری H. pylori سبب مشکلاتی نمی شود، اما می تواند موجب التهاب لایه داخلی معده شود و زخم ایجاد کند. روشن نیست که چگونه عفونت H. pylori گسترش می یابد. ممکن است از طریق فردی به فرد از طریق تماس نزدیک، مانند بوسیدن، انتقال یابد. افراد ممکن است از طریق غذا و آب نیز H. pylori را انتقال دهند.

استفاده منظم از داروهای مسکن (ضد درد)

مصرف آسپیرین و بعضی داروهای ضد درد و تجویزی که داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) نامیده می شوند، می توانند موجب تخریب معده و روده کوچک شما شوند. این داروها عبارتند از: ایبوپروفن و ناپروکسن سدیم، استامینوفن.

زخم های گوارشی در بزرگسالان مسن بیشتر است که این داروها را اغلب مصرف می‌کنند.

نوشیدن الکل

الکل می تواند باعث تخریب و تخریب تخمیر مخاطی معده شما شود و مقدار اسید معده را که تولید می شود افزایش می دهد.

این عوامل به تنهایی باعث ایجاد زخم نمی‌شوند؛ اما آنها می‌توانند زخم را شدیدتر و بحرانی‌تر کنند.

علائم زخم معده

شدت علائمی که از این بیمای مشاهده می‌شود، به شدت بیماری بستگی خواهد داشت. رایج‌ترین نشانه‌ای که از زخم معده مشاهده شده، احساس سوزش یا درد در وسط شکم، بین ناف و قفسه سینه است.
به‌طور کلی احساس درد، هنگام خالی بودن معده شدیدتر است و ممکن است از چند دقیقه تا چند ساعت طول بکشد. سایر علائم و نشانه‌های زخم معده به شرح زیر است:

• درد خفیف در معده
• کاهش وزن
• عدم تمایل به غذا خوردن به‌دلیل درد
• حالت تهوع و استفراغ
• نفخ شکم
• احساس سیری
• آروغ زدن یا رفلاکس معده
• سوزش سردل
• تسکین درد با مصرف آنتی اسیدها
• کم‌خونی همراه با علائمی مانند خستگی، تنگی نفس یا رنگ پریدگی
• مدفوع تیره
• استفراغ خون آلود یا شبیه به قهوه

در صورتی که علائم زخم معده را حتی خفیف مشاهده کردید، به پزشک متخصص مراجعه کنید. زیرا اگر زخم معده درمان نشود، منجر به مشکلات بدتری خواهد شد. زخم‌ها اگر خونریزی کنند، می‌توانند تهدیدکننده زندگی بیمار باشند.

راه های تشخیص زخم معده:

تشخیص و درمان زخم معده به علائم و شدت زخم بستگی دارد. برای تشخیص این بیماری پزشک معمولا سابقه پزشکی بیمار را به همراه علائم و سایر داروهای تجویز شده یا بدون نسخه بررسی می کند.

برای رد عفونت هلیکوباکترپیلوری، ممکن است آزمایش خون، مدفوع یا آزمایش تنفس انجام شود. در آزمایش تنفس، باید مقداری مایع شفاف بنوشید و در کیسه ای بازدم کنید. اگر هلیکوباکتر پیلوری وجود داشته باشد، نمونه تنفس حاوی مقادیر بالاتر از حد نرمال دی اکسید کربن خواهد بود.

آزمایش‌ها و روش‌های دیگری که برای تشخیص زخم معده وجود دارد، شامل موارد زیر است:

• بلع باریم
  مقداری مایع سفید غلیظ (باریم) می نوشید که دستگاه گوارش فوقانی شما را می پوشاند و به پزشک کمک می کند معده و روده باریک را در عکس اشعه ایکس ببیند.
• آندوسکوپی (EGD)
  یک لوله نازک و سبک از طریق دهان وارد معده و قسمت اول روده باریک می شود. این آزمایش برای یافتن زخم، خونریزی و هر بافت غیر طبیعی مورد استفاده قرار می گیرد.
• بیوپسی آندوسکوپی
  یک قطعه از بافت معده برداشته می شود تا بتوان آن را در آزمایشگاه تجزیه و تحلیل کرد.