ریتالین_Ritalin

ریتالین یک داروی محرک سیستم اعصاب مرکزی است .که با ترشح و افزایش دوپامین عملکردی بسیار زیادی در بدن اعمال می­‌کند. این دارو برای درمان بسیاری از اختلالات و بیماری‌ها مانند افسردگی، اختلالات خواب و بیش فعالی مورد استفاده قرار می‌گیرد. ریتالین نیز مانند اکثر داروها، عوارض جانبی با خود به همراه دارد که در صورت مصرف اشتباه و بیش از حد، این عوارض بیشتر و جدی‌تر خواهند شد. امروزه مصرف خودسرانه قرص ریتالین به یک مساله عادی برای افزایش انرژی تبدیل شده که پیامدهای جبران ناپذیری را با خود به همراه می‌آورد. آگاهی جوانان و والدین در این زمینه بسیار مهم و ضروری است و به شما کمک می‌کند تا با استفاده صحیح از این دارو، بهترین اثربخشی را از آن دریافت نمایید.

ریتالین با نام عمومی متیل فنیدات، یک داروی محرک سیستم اعصاب مرکزی است. متیل فنیدات در سال 1944  برای اولین بار توسط شرکت دارویی Ciba-Geigy اختراع و در سال 1954 اولین بار با نام ریتالین به بازار عرضه شد. پس از آن قرص ریتالین به داروی اصلی درمان اختلال کمبود توجه و بیش فعالی (ADHD) در کودکان تبدیل گردیده است. بسیاری از کودکان، نوجوانان و بزرگسالان مبتلا به ADHD می‌توانند از اثرات درمانی متیل فنیدات با حداقل عوارض جانبی بهره‌مند شوند. پزشکان در سال 1957 اظهار داشتند که ریتالین در افراد غیر مبتلا به ADHD موجب رفع خستگی، بی حالی و افسردگی می­‌شود. این دارو بعدها نشان داد که روان پریشی و افسردگی را بهبود داده و در درمان اختلالات خواب بسیار مفید واقع شده است.

عملکرد داروی ریتالین

قرص ریتالین به عنوان محرک سیستم اعصاب مرکزی، با ترشح و افزایش دوپامین در این سیستم عملکردی بسیار حیاتی دارد. این تحریکات جهت فعال سازی سیستم مهار کننده حرکتی مورد نیاز است. فعال سازی این سیستم منجر به افزایش مهار تکانه‌ها شده و در نتیجه کودکان مبتلا به ADHD کمک می‌کند تا در صورت لزوم بتوانند توجه خود را متمرکز کنند.

موارد مصرف ریتالین

ریتالین یا متیل فنیدات بیشتر به عنوان دارویی برای اختلال نقص توجه و بیش فعالی (ADHD) در کودکان شناخته می‌شود. این دارو با تغییر مقدار خاصی مواد شیمیایی طبیعی در مغز اثر می‌کند. با مصرف آن توانایی فرد برای توجه، تمرکز بر یک فعالیت و کنترل مشکلات افزایش پیدا می‌کند. همچنین به فرد در بهبود مهارت‌های گوش دادن و سازماندهی وظایف کمک می‌کند. یکی دیگر از مصارف دارویی آن جهت کنترل اختلال حمله خواب (نارکولپسی) یا حملات پانیک می‌باشد

امروزه مصرف ریتالین توسط دانشجویان و داوطلبان کنکور بسیار ترویج یافته است. آن‌ها از این دارو برای افزایش تمرکز و بی خوابی استفاده می‌کنند. این در حالی است که اغلب مصرف کنندگان از عوارض و خاصیت اعتیاد آوری آن آگاهی لازم را ندارند. در واقع اگر  شما دچار اختلال بی توجهی و نقص توجه نباشید و سرخود یا به اشتباه این دارو را مصرف کنید، ریتالین به جای تاثیرات مثبت اثرات مخربی بر مغز شما به جای خواهد گذاشت که جبران کردن آن می‌تواند دشواری‌های بسیاری را برای شما به همراه داشته باشد.

نحوه مصرف ریتالین و دوز مصرفی

• قبل از شروع به مصرف ریتالین راهنمای دارویی داخل جعبه را با دقت بخوانید و از پزشک یا دکتر داروساز راهنمایی بگیرید. این دارو را می‌توان همراه با غذا و یا بدون غذا و با توجه به دستور پزشک معمولا ۲ یا ۳ بار در روز مصرف کرد. بهترین زمان مصرف دارو ۳۰ تا ۴۵ دقیقه قبل از وعده‌های غذایی است. با این حال اگر ناراحتی معده رخ داد، می‌توانید این دارو را همراه با غذا یا بعد از وعده غذایی یا میان وعده مصرف کنید. مصرف دیر وقت این دارو ممکن باعث مشکلات خواب (بی‌خوابی) شود.
• مصرف ریتالین طبق یک برنامه‌ی زمانی منظم باعث می‌شود بیشترین بهره را از آن ببرید. برای کمک به یادآوری، این دارو را در ساعت معینی هر روز مصرف کنید. دوز مصرف داروی ریتالین به وضعیت پزشکی بیمار و پاسخ‌دهی بدنش به دارو بستگی دارد.
• ممکن است پزشک دوز مصرفی شما را کم یا زیاد کند. همچنین در صورت مصرف طولانی مدت ریتالین، بدون مشورت با پزشک مصرف آن را قطع نکنید.
• استفاده طولانی مدت یا دوز بالا ممکن است موجب وابستگی به این دارو شود که باعث می‌شود هنگام قطع مصرف دارو دچار عوارض پس از ترک دارو شوید. اگر به یک باره مصرف این دارو را قطع کنید دچار عوارض ترک دارو (مانند افسردگی و افکار خودکشی و یا دیگر تغییرات روحی و روانی) خواهید شد. ممکن است پزشک شما برای جلوگیری از این عوارض بعد از ترک دارو در یک دوره به کاهش میزان دوز مصرفی شما بپردازد. برای اطلاعات بیشتر با پزشک یا دکتر داروساز مشورت کنید و در صورت بروز هرگونه عوارض ترک دارو به سریعا به پزشک اطلاع دهید.
• در صورت استفاده طولانی‌ مدت این دارو، تاثیرات آن ممکن است کاهش یابد. اگر احساس کردید این دارو تاثیر لازم و کافی را ندارد با پزشک در این زمینه صحبت کنید. با وجود این‌ که این دارو به بسیاری از انسان‌ها کمک کرده اما ممکن است در برخی موارد باعث اعتیاد شود. این خطر زمانی که فرد دچار سوء مصرف مواد باشد (مانند اعتیاد یا استفاده بیش از حد مواد مخدر یا الکل) افزایش می‌یابد. برای اطلاعات بیشتر با پزشک یا دکتر داروساز مشورت نمایید. اگر شرایطتان بهبود نیافت یا بدتر شد به پزشک اطلاع دهید.

اشتباهات رایج در مصرف

افزایش حجم کاری دانش آموزان و دانشحویان به طور پیوسته در حال افزایش است و آن‌ها برای ورود به دانشگاه خوب یا پیدا کردن شغلی مناسب به طور فزاینده­ای از طرف خانواده و جامعه زیر فشار قرار دارند. به همین دلیل این تمایل ایجاد می‌شود که با مصرف خودسرانه دارو، انرژی خود را افزایش دهند. این باور اشتباه باعث سو مصرف ریتالین در نوجوانان و جوانان می‌شود و مشکلات جدی و جبران ناپذیری را با خود به همراه خواهد داشت. در صورت اعتیاد به قرص ریتالین، توصیه می‌شود که از مشاوره بهره‌مند شوید. برای کسب اطلاع بیشتر در زمینه مشاوره ترک اعتیاد کلیک کنید.

موارد احتیاط مصرف ریتالین

• اگر به داروی متیل فنیدات یا دکس متیل فنیدات حساسیت دارید یا هر حساسیت دیگری دارید قبل از مصرف این دارو را پزشک یا دکتر داروساز مشورت کنید. داروی ریتالین ممکن است شامل ترکیبات غیر فعالی باشد که موجب بروز حساسیت یا مشکلات دیگر بشود، در این مورد با دکتر داروساز مشورت کنید.
• قبل از مصرف داروی ریتالین سوابق پزشکی خود و خانواده‌تان را به اطلاع پزشک برسانید؛ مخصوصا مشکلات گردش خون (مانند بیماری راینارد)، فشار خون بالا، گلوکوم، مشکلات قلبی (مانند تپش قلب نامنظم، نارسایی قلبی، سابقه حمله قلبی و مشکلات مرتبط با ساختار قلب)، سابقه خانوادگی مشکلات قلبی (مانند مرگ بر اثر ایست قلبی و تپش قلب نامنظم)، سابقه شخصی یا خانوادگی اختلالات روحی و روانی (مانند اختلال دو قطبی، افسردگی، اختلال روان پریشی و میل به خودکشی)، سابقه شخصی یا خانوادگی حرکات غیرارادی یا صدای ناهنجار (مانند سندروم تورت)، پرکاری تیروئید و تشنج.
• این دارو ممکن است موجب خواب‌آلودگی و تاری دید شما بشود. الکل و ماری جوآنا این حالات را تشدید می‌کند. لذا از رانندگی و فعالیت‌هایی که نیاز به هوشیاری دارند، تا زمانی که در هوشیاری کامل به سر ببرید اجتناب کنید. هنگام مصرف ریتالین از خوردن الکل پرهیز کنید و در صورت مصرف ماری جوآنا با پزشک خود صحبت کنید. ضمنا قبل از هر گونه جراحی همه‌ی داروهایی را که مصرف می‌کنید با پزشک یا دندانپزشک خود در میان بگذارید.
• مصرف طولانی مدت ریتالین توسط کودکان است بر روی وزن، رشد و قد نهایی‌شان تاثیر بگذارد و ممکن است پزشک به صورت موقت برای کاهش خطرات مصرف این دارو را برای کودک قطع کند. قد و وزن کودک را همواره بررسی کنید و نتایج آن را در اختیار پزشک یا دکتر داروساز بگذارید. سالمندان ممکن نسبت در مقابل برخی از عوارض جانبی این دارو مانند درد قفسه سینه، مشکلات خواب و کاهش وزن حساسیت بیشتری از خود نشان دهند.

این دارو از طریق شیر مادر به نوزاد منتقل می‌شود. در مورد شیردهی به نوزاد هنگام مصرف این دارو با پزشک مشورت نمایید.

عوارض مصرف ریتالین

ریتالین همانند هر داروی دیگری در کنار اثر درمانی خود، عوارض جانبی نیز دارد. در بعضی موارد ممکن است این عوارض بسیار شدید باشد و باعث بروز مشکلات جدی دیگری شوند که در این شرایط لازم است برای قطع آن با متخصص مشورت شود. عوارض مصرف ریتالین نسبت به بسیاری از مواد و داروهای اعتیاد آور دیگر شدیدتر است و به هیچ وجه نباید به صورت خودسرانه و بدون تجویز پزشک مصرف شود. مهم ترین عوارض آن شامل موارد زیر می‌باشد.

• خارش پوستی
• کهیر
• تب
• کاهش اشتها
• تغییرات فشار خون
• تپش قلب
• بی نظمی ضربان قلب
• شکم درد
• گلو درد
• کاهش وزن
• حالت تهوع
• سردرد و سرگیجه
• بی خوابی یا خواب آلودگی

توجه: در افراد مبتلا به اختلال خواب پیشنهاد می‌شود بین آخرین زمان مصرف ریتالین تا زمان خواب، چند ساعت فاصله ایجاد کنند.

تداخلات دارویی

تداخلات دارویی نحوه عملکرد داروها را تغییر داده و یا می‌توانند فرد را در معرض خطر ابتلا به عوارض جانبی قرار دهند. لیستی از تمام محصولاتی که استفاده می‌کنید (شامل داروهای بدون نسخه و محصولات گیاهی) را یادداشت کرده و به جهت مصرف آن‌ها از پزشک یا داروساز خود مشاوره بگیرید. بدون تأیید پزشک، دوز داروها را شروع، متوقف یا تغییر ندهید. لازم به ذکر است هنگام مصرف این دارو از رانندگی یا فعالیت‌های خطرناک خودداری کنید. در ادامه  چند نمونه از تداخلات دارویی احتمالی را آورده‌ایم:

• مصرف مهارکننده های مونوآمین اکسیداز: مصرف این داروها با قرص ریتالین ممکن است باعث تداخلات دارویی جدی (احتمالاً کشنده) شود. در طول درمان با قرص ریتالین از مصرف داروهای مهار کننده مونوآمین اکسیداز مانند ایزوکاربوکسازید، لینزولید، متیلن بلو، موکلوبماید، فنلزین، پروکاربازین، راساژیلین، سافینامید، سلژیلین و ترانسیل پرومین خودداری نمایید.
• دگزمتیل فنیدات: متیل فنیدات بسیار شبیه دگزمتیل فنیدات است. هنگام استفاده از متیل فنیدات از داروهای حاوی دگزمتیل فنیدات استفاده نکنید.
• الکل: از نوشیدن الکل خودداری کنید. ممکن است الکل باعث شود که متیل فنیدات خیلی سریع در خون آزاد شود.