جنتامایسین _Gentamicin

اشکال دارویی جنتامایسین : پماد، کرم، قطره گوش، قطره چشم، آمپول

جنتامایسین یک آنتی بیوتیک آمینوگلیکوزیدی است که مانند سایر داروهای این گروه با عبور فعال ازغشای باکتری مانع بیوسنتز پروتیئن توسط ریبوزوم ها می شود.معمولا از این دارو در درمان عفونت­ های جدی دستگاه گوارش، دستگاه تنفسی، استخوان  ­ها و بافت نرم و پریتونیت استفاده می­ شود.

آمینوگلیکوزیدها از راه گوارش جذب نمی شوند. البته در صورت زخم گوراش یا التهاب روده مقادیری از دارو جذب می شود. آمینوگلیکوزیدها عمدتا بصورت تزریق عضلانی یا وریدی مصرف می شوند.

جذب این داروها پس از تزریق عضلانی سریع و کامل است. آمینوگلکوزیدها از راه پوست هم جذب می ­شوند. پس از جذب در اغلب بافت ها و مایعات بدن منتشر می شوند و بیشترین غلظت را در ادرار دارند. غلظت سرمی این داروها نیم الی یک و نیم ساعت پس از تزریق عضلانی و ۱۵ الی ۳۰ دقیقه پس از تزریق وریدی به حداکثر خود می رسد.

دفع آمینوگلیکوزیدها عمدتا کلیوی است و در صورت وجود مشکلات کلیوی ممکن است در بدن تجمع پیدا کرده و نیمه عمر آن­ها از 2 تا 4 ساعت به 100 ساعت نیز برسد.

موارد مصرف جنتامایسین

عوارض جانبی جنتامایسین

سیستم اعصاب مرکزی: ادم، افزایش فشارخون، افت فشارخون، فلبیت، ترومبوفلبیت
سیستم اعصاب مرکزی: اختلال در راه رفتن، آتاکسی، بیماری مغزی، گیجی، افسردگی، سرگیجه، خواب آلودگی، سردرد، لتارژی، ضعف عضلات، کرختی، خواب رفتگی اندام، نوروپاتی محیطی، تومور کاذب مغزی، تشنج
پوستی: ریزش مو، قرمزی، خارش، راش پوستی، کهیر
غدد درون ریز و متابولیسم: کاهش کلسیم خون، کاهش پتاسیم خون، کاهش منیزیم خون، کاهش سدیم خون، کاهش وزن
گوارشی: بی اشتهایی، اسهال ناشی از کلستریدیوم دیفیسیل، کاهش اشتها، انتروکولیت، تهوع، ریزش غیر ارادی بزاق (سیالوره)، التهاب دهان، استفراغ
ادراری تناسلی: کست در ادرار (شفاف، گرانولار)، سندرم شبه فانکونی، کم ادراری، پروتئین در ادرار
هماتولوژی و انکولوژی: آگرانولوسیتوز، آنمی، افزایش سطح ائوزینوفیل، گرانولوسیتوپنی، لکوپنی، خارش، رتیکولوسیتوپنی، رتیکولوسیتوز، بزرگ شدن طحال، ترومبوسیتوپنی
کبدی: بزرگ شدن کبد، افزایش آنزیم های کبدی
ازدیاد حساسیت: آنافیلاکسی، واکنش شبه آنافیلاکسی، واکنش ازدیاد حساسیت
موضعی: واکنش محل تزریق، درد محل تزریق
عصبی، عضلانی و اسکلتی: درد مفاصل، کرامپ عضلانی، خستگی عضلانی (سندرم شبه میاستنی گراویس)، پرش عضلات، لرزش، ضعف
چشمی: اختلال بینایی
گوشی: اختلال شنوایی، کاهش شنوایی، وزوز گوش
کلیوی: کاهش کلیرانس کراتینین، کاهش وزن مخصوص ادرار، افزایش BUN، افزایش کراتینین سرم، پر ادراری، نارسایی کلیه، نکروز توبولی کلیه
تنفسی: تنگی نفس، ادم حنجره، فیبروز ریه، دپرسیون تنفسی
متفرقه: تب

تداخلات دارویی جنتامایسین

مشخصات کلی تداخلات:
– تغییر در فلور نرمال دستگاه گوارش
– تشدید هیپوکلسمی
– اختلال در پاسخ ایمنی در مقابل عوامل باکتریایی
– تشدید سمیت کلیوی
– تشدید اثرات بلاک کننده عصبی – عضلانی
– تشدید سمیت گوشی

تداخلات رده X (پرهیز):
آگالسیداز آلفا، آگالسیداز بتا، آتالورن، ب.ث.ژ (داخل مثانه‌ای)، واکسن وبا، فوسکارنت، مانیتول (سیستمیک)، مکامیلامین، متوکسی فلوران

کاهش اثرات داروها توسط جنتامایسین (سیستمیک):
آگالسیداز آلفا و بتا، ب.ث.ژ (داخل مثانه‌ای)، واکسن ب.ث.ژ (ایمنی‌زا)، گلیکوزیدهای قلبی، واکسن وبا، دیستیگمین، لاکتوباسیلوس و استریول، سدیم پیکوسولفات، واکسن حصبه

کاهش اثرات جنتامایسین (سیستمیک) توسط داروها:
سفالوسپورین ها، پنی‌سیلین‌ها

افزایش اثرات داروها توسط جنتامایسین (سیستمیک):
بیس‌فسفونات ها، فرآورده‌های حاوی سم بوتولینوم، کربوپلاتین، کولیستیمتات، سیکلوسپورین (سیستمیک)، مکامیلامین، متوکسی فلوران، ترکیبات بلاک کننده عصبی- عضله، فرآورده‌های تنوفوویر

افزایش اثرات جنتامایسین (سیستمیک) توسط داروها:
آمفوتریسین بی، آربکاسین، آتالورن، کاپرئومایسین، سفالوسپورین ها، سیس پلاتین، فوسکارنت، دیورتیک های لوپ، مانیتول (سیستمیک)، داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی، اوکساتومید، فرآورده‌های تنوفوویر، ونکومایسین

مراقبت­ ها:

1.      فاصله بین دفعات مصرف دارو در بیماران مبتلا به مشکلات کلیوی باید افزایش داده شود.

2.      مصرف این دارو در بیماران سالخورده مبتلا به پارکینسون و نوزادان باید با احتیاط فراوان صورت گیرد.

3.      از مصرف طولانی مدت این دارو باید خوداری کرد.

4.      از آنجا که دفع آمینوگلیکوزیدها عمدتاً کلیوی است و غلظت این داروها در ادرار زیاد خواهد بود، بیمار باید به اندازه کافی آب یا مایعات مصرف کند تا غلظت زیاد دارو موجب آسیب به مجاری ادراری نشود.

5.      تزریق زیر جلدی جنتامایسین توصیه نمی شود، زیرا دردناک خواهد بود.

6.       مقدار مصرف جنتامایسین به ویژه در بیمارانی که دچار سوختگی شده اند یا عمل جراحی در پیش دارند و در زنان باردار یا مبتلا به بیماری های زنان ممکن است کمتر یا بیشتر از مقدار توصیه شده باشد که این به دلیل تفاوت زیاد بین نیاز این گروه بیماران به دارو است.

7.      از آنجا که احتمال تشکیل کمپلکس بین جنتامایسین و سایر داروها وجود دارد، مخلوط کردن این دارو با سایر داروها در یک محلول توصیه نمی شود.