بیماری تب مالت

بیماری تب مالت یا بروسلوز یکی از بیماری‌های عفونی مشترک بین حیوان و انسان است. یعنی بیماری می‌تواند از حیوان به انسان منتقل شود. این بیماری با نام‌هایی نظیر تب مدیترانه‌ای، تب دیوانه و تب مواج هم شناخته می‌شود.

این بیماری در صورت بروز می‌تواند طیف وسیعی از پستانداران را درگیر کند. این بیماری در حیوانات منجر به سقط جنین مکرر ، نازایی، عدم باروری، کاهش شیر و گاهی مرگ دام می‌شود.

این بیماری  اغلب از طریق شیر، پنیر و سایر محصولات لبنی غیرپاستوریزه از حیوانات به انسان‌ها منتقل می‌شود. باکتری‌ مولد تب مالت، در موارد نادر می‌تواند از طریق هوا یا تماس مستقیم با حیواناتِ آلوده پخش شود. علائم تب مالت می‌تواند شامل تب، درد مفصل و خستگی باشد. این عفونت معمولا با مصرف آنتی‌بیوتیک با موفقیت درمان می‌شود. با این حال، درمان آن از چند هفته تا چند ماه طول می‌کشد و احتمال عود مجدد آن نیز زیاد است.

بیماری تب مالت صدها هزار انسان و حیوان را در سراسر جهان مبتلا می‌کند. اجتناب از محصولات لبنی غیرپاستوریزه و رعایت احتیاط در هنگام کار کردن با حیوانات یا در آزمایشگاه به پیشگیری از تب مالت کمک می‌کند.

علائم بیماری تب مالت

از لحظه­‌ی تماس فرد با منبع عفونت تا هنگام بروز علائم را دوره­‌ی نهفتگی می ­‌نامند که اغلب اوقات بین ۱ تا ۳ هفته به طول می‌­ انجامد. لازم به ذکر است که در شرایط مختلف این دوره می‌­تواند تا ۶ ماه نیز به طول بیانجامد. بعد از بروز علائم، بر اساس میزان شدت، بیماری به سه مرحله حاد، تحت حاد و مزمن نشان داده می ­شود.

در فرم حاد بیماری فرد دچار لرزش­‌های ناگهانی و درد عمومی در بدن می­‌ شود که بیشتر خود را در پشت بدن نشان می ­‌دهد. در این مرحله فرد بیمار دچار تعریق شدید شده و اشتهای خود را از دست خواهد داد. علاوه بر این ضعف و سستی فرد را در برمی­‌گیرد. لازم به ذکر است که در این مرحله از زمان شروع علائم بیش از ۳ ماه نمی­ گذرد.

هنگامی که بیماری به فرم دیگری که تحت حاد خوانده می‌­شود بروز پیدا کند، در آغاز بیماری همه چیز بی سر و صدا طی خواهد شد و تنها شکایت اصلی بیماری می­‌تواند خستگی و ضعف او باشد. در این فرم از تب مالت ۳ تا ۱۲ ماه از شروع بیماری گذشته است.

در صورتی که یک سال از زمان تشخیص بیماری گذشته و فرد هنوز به بیماری مبتلا باشد، آخرین فرم، که شکل مزمن بیماری است نشان داده می‌­شود. علائم در این حالت شامل:

• تب‌­های عود کننده
• خستگی
• آرتریت
• اندوکاردیت یا همان تورم قلب و اسپوندیلیت که نوعی آرتریت التهابی است، می­‌باشد.

نحوه انتقال بیماری تب مالت

تب مالت از دام به انسان به چند صورت انتقال می‌یابد. در ادامه به صورت خلاصه روش‌های انتقال تب مالت را بررسی می کنیم:

• استفاده از محصولات لبنی خام
• باکتری بروسلا از طریق مصرف گوشت خام، شیر حیوانات آلوده، بستنی، کره و پنیرهای غیر پاستوریزه می‌تواند به انسان منتقل شود.
• استنشاق هوای حاوی باکتری
  در صورتی که باکتری بروسلا در هوا پخش شده باشد، استنشاق این هوا توسط انسان می‌تواند او را آلوده کند.
• تماس مستقیم با ویروس
  در صورت تماس مستقیم انسان با خون، اسپرم، جنین و یا زخم باز حیوان آلوده امکان انتقال باکتری بروسلا به انسان چندین برابر می‌شود.

توجه : باکتری بروسلا معمولا از انسانی به انسان دیگر منتقل نمی‌شود. اما امکان انتقال آن از طریق شیر مادر به نوزاد یا انتقال از طریق فعالیت جنسی و انتقال خون وجود دارد. بنابراین اگر از سلامت خود اطمینان ندارید، بهتر است قبل از هر چیز با یک پزشک عفونی در این خصوص مشورت کنید.

تشخیص تب مالت

پزشکان معمولا تشخیص تب مالت را از طریق آزمایش خون یا مغز استخوان برای یافتن باکتری بروسلا (عامل تب مالت) و یا آزمایش خون جهت یافتن آنتی بادی هایی بر علیه این باکتری تایید می کنند. برای تشخیص عواقب ناشی از تب مالت نیز پزشک دستور انجام تست های مکمل را می دهد. این تست ها عبارتند از:

تصویر برداری با اشعه ایکس: تصویربرداری با اشعه ایکس تغییرات در استخوان ها و مفاصل را مشخص می کند.

سی تی اسکن یا MRI: این روش های تصویربرداری التهاب یا آبسه در مفاصل و استخوان ها یا سایر بافت ها را شناسایی می کنند.

کشت مایع مغزی-نخاعی: در این تست پس از جمع آوری نمونه کوچکی از مایع مغزی-نخاعی (مایعی که اطراف مغز و نخاع را در بر گرفته است) آن را جهت وجود عفونت هایی، مانند مننژیت و انسفالیت بروسلایی، بررسی می کنند.

اکوکاردیوگرافی: در این تست از امواج صوتی برای ایجاد تصاویری از قلب استفاده می شود و بدین ترتیب نشانه هایی از عفونت یا آسیب قلبی بررسی می شوند.

پیشگیری از تب مالت

جهت کاهش خطر ابتلا به تب مالت موارد زیر توصیه می شوند:

خودداری از مصرف محصولات لبنی پاستوریزه نشده: با وجود اینکه در سال های اخیر میزان موارد ابتلا به تب مالت ناشی از مصرف محصولات لبنی پاستوریزه نشده کاهش یافته است، اما همچنان نیاز است بدون توجه به منشا محصولات از مصرف شیر، پنیر و بستنی پاستوریزه نشده خودداری شود. در صورتی که به کشورهای دیگر سفر می کنید از مصرف هرگونه محصولات لبنی خام خودداری کنید.

گوشت را به صورت کامل بپزید: گوشت را به صورت کامل بپزید تا زمانی که دمای داخلی آن به 63 تا 74 درجه سانتی گراد برسد. پختن گوشت به صورت مناسب سبب از بین رفتن باکتری های مضر، مانند بروسلا و اشرشیا کلای، می شود.

استفاده از دستکش: در صورتی که به جهت شغل خود با حیوانات و دام سروکار دارید، هنگام کار با حیوانات مرده یا بیمار، حمل بافت های حیوانی و کمک به وضع حمل حیوانات یا دوشیدن شیر دام از دستکش استفاده کنید.

هنگام کار در محل های پرخطر موارد ایمنی را رعایت کنید. در صورتی که در آزمایشگاه کار می کنید هنگام حمل نمونه ها تمام موارد مربوط به بهداشت و ایمنی کار را رعایت کنید. کشتارگاه ها نیز موظف به رعایت اصول ایمنی مانند استفاده از لباس های محافظت کننده و جدا کردن محل کشتار دام از سایر فرآیندها هستند.

درمان تب مالت 

درمان این بیماری معمولا شامل استراحت و مصرف آنتی‌بیوتیک به منظور رفع عفونت و کاهش التهاب است. استفاده از داروهای مسکن نیز برای تسکین دردهای عضلانی مفید خواهد بود.

با توجه به این‌ که انتقال این بیماری از انسان به انسان به ندرت اتفاق می‌افتد. بنابراین پیشگیری خاصی برای جلوگیری از انتقال این بیماری نیاز نیست.