لیکن پلان

لیکن پلان چیست؟

لیکن پلان (Lichen Planus)، نوعی جوش پوستی است که توسط سیستم ایمنی بدن ایجاد می شود. مشخص نیست که چرا پاسخ ایمنی رخ می دهد. ممکن است چند عامل موثر و متفاوت وجود داشته باشد. علل بالقوه عبارتند از:

• عفونت های ویروسی
• مواد حساسیت زا
• استرس
• ژنتیک

گاهی اوقات لیکن پلان همراه با اختلالات خود ایمنی اتفاق می افتد. گرچه ممکن است ناراحت کننده باشد، اما در بیشتر موارد لیکن پلان یک بیماری جدی و مسری نیست.
با این حال، برخی از تغییرات نادر در این بیماری وجود دارد که ممکن است جدی و دردناک باشد. این شرایط را می توان با داروهای موضعی و خوراکی برای کاهش علائم یا با استفاده از داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی درمان کرد.

علائم لیکن پلان

برخی از رایج ترین علائم لیکن پلان شامل موارد زیر است:

• ضایعات یا برجستگی هایی به رنگ بنفش با قسمت هایی صاف روی پوست یا اندام تناسلی بدن
• ضایعاتی که طی چند هفته یا چند ماه در بدن ایجاد و گسترش می یابند
• خارش در محل بثورات
• ضایعات سفید توری در دهان ، که ممکن است دردناک باشد یا باعث احساس سوزش شود
• تاول هایی که می ترکند و پوسته می شوند
• خطوط سفید نازک روی بثورات

رایج ترین نوع لیکن پلان، روی پوست تأثیر می گذارد. در طی چند هفته، ضایعات ظاهر و گسترش می‌یابند. این وضعیت معمولاً طی 6 تا 16 ماه برطرف می‌شود.
ضایعات می توانند در مناطقی غیر از پوست یا دستگاه تناسلی نیز ایجاد شوند. این مناطق ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• غشاهای مخاطی
• ناخن
• پوست سر

مواردی از این بیماری در خاورمیانه، آسیا، آفریقا و آمریکای لاتین شایع است.

علل و عوامل خطر این بیماری چیست؟

لیکن پلان هنگامی ایجاد می شود که بدن شما به اشتباه به سلول های پوست یا غشای مخاطی حمله کند. پزشکان مطمئن نیستند که چرا این اتفاق می افتد.
لیکن پلان در هر کسی و در هر سنی ممکن است اتفاق بیفتد، اما عوامل خاصی وجود دارند که باعث می شوند برخی افراد بیشتر به این بیماری مبتلا شوند. شکل پوستی لیکن پلان در زنان و مردان به طور مساوی وجود دارد، اما زنان دو برابر بیشتر به شکل دهانی مبتلا می شوند. در کودکان و بزرگسالان بسیار نادر بوده و در افراد میانسال شایع است.
سایر عوامل خطر شامل ژنتیک، بیماری ویروسی مانند هپاتیت C یا قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی خاصی است که به عنوان آلرژن عمل می کنند. این آلرژن‌ها (مواد حساسیت زا) ممکن است شامل موارد زیر باشند:

• آنتی بیوتیک ها
• آرسنیک
• طلا
• ترکیبات یُدید
• داروهای ادرار آور
• انواع خاصی از رنگها
• سایر داروها

تشخیص لیکن پلان

هر زمان بثورات پوستی یا ضایعاتی در دهان یا دستگاه تناسلی خود مشاهده یا احساس کردید، باید در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید. اگر تشخیص لیکن پلان واضح نباشد یا علائم شما را بسیار ناراحت کند ممکن است پزشک مراقبت های اولیه، شما را به نزد یک متخصص پوست بفرستد.
پزشک مراقبت های اولیه یا متخصص پوست ممکن است به راحتی با مشاهده بثورات به شما بگوید که لیکن پلان دارید. برای تأیید تشخیص، ممکن است به آزمایشات بیشتری نیاز داشته باشید.

آزمایشات می تواند شامل بیوپسی باشد، به این معنی که نمونه کوچکی از سلولهای پوستی شما را برای مشاهده در زیر میکروسکوپ قرار می‌دهند یا تست آلرژی برای بررسی اینکه آیا واکنش آلرژیک دارید یا خیر، انجام می‌شود. اگر پزشک شما علت اصلی آن را عفونت بداند، ممکن است لازم باشد آزمایش هپاتیت C را انجام دهید.

درمان لیکن پلان

برای موارد خفیف لیکن پلان که معمولاً طی هفته ها یا ماه ها برطرف می شود، ممکن است به هیچ درمانی نیاز نداشته باشید. اگر علائم ناخوشایند یا شدید باشد، پزشک می تواند دارو تجویز کند.
برای لیکن پلان درمانی وجود ندارد، اما داروهایی که علائم را درمان می کنند مفید هستند و حتی ممکن است برخی از آنها بتوانند علت اصلی را هدف قرار دهند. داروهایی که اغلب تجویز می شوند عبارتند از:

• رتینوئیدها، که مربوط به ویتامین A هستند و به صورت موضعی یا خوراکی مصرف می شوند
• کورتیکواستروئیدها التهاب را کاهش می دهند و می توانند به صورت موضعی، خوراکی یا به صورت تزریقی باشند
  آنتی هیستامین‌ها التهاب را کاهش می دهند و اگر بثورات توسط ماده آلرژی زا تحریک شوند ممکن است مفید باشد
• کرم های غیراستروئیدی به صورت موضعی استفاده می شوند و می توانند سیستم ایمنی بدن را سرکوب کرده و به پاک شدن بثورات کمک کنند
• نور درمانی، لیکن پلان را با نور ماورا بنفش درمان می کند

درمان های خانگی

موارد دیگری وجود دارد که انجام آنها در خانه می تواند مکمل درمان های تجویز شده باشد. این موارد عبارتند از:

• خیساندن در حمام با آرد جو دوسر
• اجتناب از خراشیدن
• استفاده از کمپرس خنک روی بثورات
• استفاده از کرم های بدون نسخه ضد خارش

قبل از افزودن محصولات بدون نسخه به برنامه درمانی خود، با پزشک صحبت کنید. به این ترتیب نگرانی شما بابت تداخل دارویی برطرف خواهد شد.

عوارض ثانویه لیکن پلان چیست؟

در صورت ایجاد لیکن پلان در واژن، درمان آن دشوار خواهد بود. این مسئله می تواند منجر به درد، زخم و ناراحتی در هنگام رابطه شود.
ایجاد لیکن پلان همچنین می تواند خطر ابتلا به سرطان سلول سنگفرشی را افزایش دهد. باید برای معاینات معمول سرطان پوست به پزشک مراجعه کنید.

کلام آخر

لیکن پلان می تواند ناراحت کننده باشد، اما خطرناک نیست. با گذشت زمان و ترکیبی از درمان های خانگی و نسخه ای، بثورات پوستی شما برطرف خواهد شد.