آرشیو ماهانه: اردیبهشت 1400

فلفل کاین (قرمز)

فلفل کاین (فلفل قرمز)، نوعی چیلی گرم از خانواده فلفل دلمه ای است. مردم به طور مكرر از آن برای افزایش عطر و طعم غذاهای خوشمزه استفاده می كنند. مواد مغذی موجود در فلفل می تواند فواید بسیاری برای سلامتی داشته باشند.
فلفل های کاین با فلفل هالاپینو و فلفل دلمه ای رابطه نزدیکی دارند. این فلفل ها جزء اصلی غذای ساکنین جنوب غربی آمریکا، مکزیک، کاجون و کریل هستند. در غذاهای کره ای، سیچوان و سایر غذاهای آسیایی از نوع خشک شده و آسیاب شده آن استفاده می شود، بدین شکل که از آنها ادویه ای پودر شده برای چاشنی درست می کنند.
در همین حال، پزشکان داروهای سنتی چینی و طب آیورودا از فلفل کاین برای چند منظور از جمله کمک به درمان مشکلات گردش خون استفاده می کنند.
ادویه ای که از ماده فعال این فلفل (کپسایسین) ساخته می شود در بسیاری از داروهای موضعی برای تسکین درد در عضلات و مفاصل استفاده می شود.

فواید

فلفل کاین دارای یکسری فواید برای سلامتی است و افراد ممکن است با استفاده از داروهای حاوی کپسایسین یا خوردن فلفل این فواید را تجربه کنند.

کپسایسین (ماده ای موجود در فلفل کاین) ممکن است در موارد زیر به شما کمک کند:

• تسکین درد
• کنترل وزن
• کاهش خارش
• کاهش التهاب
• درمان سرماخوردگی و احتقان
• محافظت از سیستم عصبی

شواهد علمی از همه موارد استفاده شده در بالا پشتیبانی نمی کند. با این حال، برخی از محققان دریافته اند که ترکیبات موجود در فلفل کاین می تواند به موارد زیر کمک کند.

تقویت فعالیت آنتی اکسیدانی

آنتی اکسیدان های موجود در فلفل کاین شامل موارد زیر است:

• ویتامین C، که سیستم ایمنی بدن را تقویت می کند
• ویتامین E
• بتاکاروتن
• کولین
• لوتئین
• زاگزانتین
• کریپتوکسانتین، منبع ویتامین A

کریپتوکسانتین نوعی رنگدانه به نام کاروتنوئید نیز است که به فلفل رنگ قرمز می بخشد.

آنتی اکسیدان ها با کمک به بدن در حذف رادیکال های آزاد طیف گسترده ای از مزایای سلامتی را ارائه می دهند. رادیکال های آزاد، موادی سمی هستند که در صورت تجمع بیش از حد باعث آسیب به بدن می شوند.

از بین بردن رادیکال های آزاد ممکن است به جلوگیری از طیف وسیعی از مشکلات بهداشتی، از جمله سرطان، بیماری های قلبی و بیماری های نورودژنراسیون مانند آلزایمر کمک کند.

بدن برخی از آنتی اکسیدان ها را تولید می کند، در حالی که برخی دیگر از طریق رژیم غذایی وارد بدن می شوند.

کاهش علائم سرماخوردگی

برخی افراد از فلفل کاین در داروهای خانگی به منظور درمان سرفه، احتقان و مقابله با سرماخوردگی استفاده می کنند.

بر اساس یک منبع معتبر، کپسایسین موجود در فلفل کاین ممکن است علائمی مانند عطسه، گرفتگی بینی، آبریزش بینی و احتقان را در صورتی تسکین دهد که دلیل آن حساسیت یا استعمال دخانیات نباشد.

کپسایسین ممکن است با کوچک کردن رگهای خونی گشاد شده در بینی و گلو این اثرات را داشته باشد.

محققان پس از مطالعه ای در سال 2019 که 46 شرکت کننده در آن شرکت داشتند، دریافتند که اسپری بینی کپسایسین باعث “تسکین چشمگیر سریع و پایدار” درعلائم سرماخوردگی می شود البته در صورتی که این علائم ناشی از آلرژی نباشد. این بهبود پس از 10 دقیقه استفاده از اسپری، آغاز می شود.

در همین حال، یک مطالعه در سال 2015 نشان داد که فلفل کاین ممکن است دارای خواص ضد باکتری باشد. در آزمایشات دانشمندان دریافتند که این ماده با استرپتوکوک های گروه A (نوع باکتری های مسئول گلودرد و سایر بیماری ها) مبارزه می کند.

نحوه ساخت داروی خانگی با فلفل کاین:

مواد لازم:

4/1 قاشق چایخوری فلفل قرمز
4/1 قاشق چایخوری زنجبیل ساییده شده
1 قاشق غذاخوری عسل
1 قاشق غذاخوری سرکه سیب
2 قاشق غذاخوری آب

مواد فوق را با هم ترکیب کنید و سپس مخلوط را با قاشق چای خوری مصرف کنید.
فلفل کاین و سرکه سیب را در آب داغ مخلوط کرده و دمنوش درست کنید تا سینوس ها را پاک کند.
با این حال، شواهد علمی برای اثرگذاری این داروهای خانگی وجود ندارد.

تسکین درد

کپسایسین (ماده موثره فلفل کاین) ممکن است خاصیت تسکین دهنده درد داشته باشد.

در یک بررسی که در سال 2016 منتشر شد، پتانسیل کپسایسین موجود در کرِم برای کاهش درد مورد بررسی قرار گرفت. محققان نتیجه گرفتند که استفاده طولانی مدت ممکن است فوایدی داشته باشد.

کپسایسین ممکن است با کاهش مقدار ماده P (ماده شیمیایی که پیام های درد را به مغز می رساند) به کاهش درد کمک کند.

به عنوان مثال، بر اساس یک مطالعه، کرم ها یا پمادهای حاوی 0.0125٪ کپسایسین خالص ممکن است درد و حساسیت ناشی از آرتروز را کاهش دهند. شرکت کنندگان این کرم را روزانه سه بار در محل درد استعمال کردند.

با این حال، برخی از افرادی که این روش درمانی را تجربه می کنند، احساس سوزش ناخوشایندی را به عنوان یک عارضه جانبی تجربه می کنند.

تحقیقات دیگر نشان داده است که مصرف مکمل های خوراکی کپسایسین ممکن است به کاهش درد و ناراحتی در ورزشکاران کمک کند. با این حال، دانشمندان هنوز در حال بررسی چگونگی عملکرد این دارو و دوز مصرفی موثر آن هستند.

همچنین نگرانی هایی وجود دارد که ممکن است در برخی افراد باعث ناراحتی دستگاه گوارش شود.

توجه به این نکته مهم است که یافته های بالا به جای استفاده از کپسایسین در رژیم غذایی، بیشتر به موارد دارویی اشاره دارند.

کاهش مشکلات پوستی

به نظر می رسد کپسایسین دارای خواص ضد باکتری است که به محافظت از بدن در برابر استرپتوکوک پیوژنز یا استرپتوکوک گروه A کمک می کند. این باکتری ها می توانند باعث عفونت های پوست و بافت نرم مانند زرد زخم و سلولیت شوند.

محققان در سال 2016 به این نتیجه رسیدند که تکه های کپسایسین ممکن است خارش ناشی از بیماری های مختلف پوستی، از جمله پسوریازیس و خارش ناشی از دیالیز (فرآیند تصفیه خون در افرادی با کلیه آسیب دیده) را کاهش دهد.

کنترل وزن

بسیاری از تولید کنندگان محصولات حاوی فلفل کاین ادعا می کنند که این محصولات متابولیسم را تقویت می کنند و باعث کاهش وزن می شوند، اما همه شواهد قطعی نیستند.

یک مطالعه معتبر نشان داد که مصرف 1 گرم فلفل کاین در یک وعده غذایی، درجه حرارت هسته بدن را کمی افزایش می دهد. این کار به نوبه خود کالری اضافی را می سوزاند. در برخی موارد، شرکت کنندگان نیز پس از مصرف کپسایسین تمایل کمتری به خوردن غذاهای چرب، شیرین یا شور داشتند.

در سال 2018، دانشمندان به مدت 12 هفته به داوطلبان سالم یک دوز 2 میلی گرمی یا یک دوز 4 میلی گرمی کپسایسین دادند. کسانی که دوز بیشتری مصرف کرده بودند، در مقایسه با افرادی که دارو مصرف نکردند، تقریباً 6٪ چربی بدنشان کاهش یافته بود.

با این حال، بسیاری از مطالعات دیگر به بررسی کاین یا کپسایسین همراه با سایر مواد پرداخته اند، بنابراین نمی توان نقش دقیق ترکیب فلفل را تشخیص داد.

اگر تحقیقات بیشتر نشان دهد که کاین یا کپسایسین به بدن در سوزاندن کالری کمک می کند، فلفل می تواند به بخشی سالم از برنامه کنترل وزن تبدیل شود.

فواید فلفل کاین

نکات غذایی

کاین یک ادویه همه کاره است که به خوبی با غذاهای خوش طعم سازگار است. برخی افراد آن را به غذاهای حاوی تخم مرغ یا ماهی، کماج، تاکو یا ماکارونی اضافه می کنند.

می توانید موارد زیر را نیز امتحان کنید:

• افزودن فلفل کاین به مخلوط ادویه هنگام تهیه کاری، پودر کباب یا ماریناد
• افزودن فلفل کاین به روغن زیتون، سرکه و سایر مواد هنگام تهیه سس سالاد

برخی از افراد به عنوان بخشی از رژیم سم زدایی از مخلوطی حاوی فلفل کاین و آبلیمو استفاده می کنند. با این حال، شواهد کمی وجود دارد که نشان دهد رژیم های سم زدایی دارای فواید خاصی برای سلامتی هستند.

خطرات

کپسایسین می تواند سیستم هضم را تحریک کند.

غذاهای پرادویه و تند ممکن است برای افرادی با بیماری های زیر مناسب نباشند:

• بیماری ریفلاکس معده
• سندرم روده تحریک پذیر

بسیاری از غذاها می توانند در برخی افراد واکنش آلرژیک ایجاد کنند، اما تحقیقی معتبر نشان می دهد که حساسیت به فلفل کاین نادر است.

با این وجود، هر کسی که پس از خوردن فلفل کاین دچار کهیر، تورم یا مشکل تنفسی شود باید فوراً تحت مراقبت پزشکی قرار گیرد. واکنش آلرژیک ممکن است به آنافیلاکسی تبدیل شود. آنافیلاکسی واکنشی شدید است که می تواند جان فرد را تهدید کند.

هر کسی که قصد دارد از کپسایسین برای اهداف پزشکی استفاده کند، باید ابتدا با پزشک مشورت کند.

جمع بندی

فلفل کاین حاوی کپسایسین است، ترکیبی که طعم گرم به آن می بخشد. کپسایسین از طرق مختلف ممکن است برای بدن مفید باشد.

با این حال، شواهد این عملکرد، مطالعاتی است که این ماده را در کرم ها و مکمل ها آزمایش کرده است و به تنهایی آزمایشی روی این ماده نشده است. در نتیجه، ممکن است افزودن فلفل کاین به رژیم غذایی اثرات مثبتی نداشته باشد.

هنوز هم بسیاری از افراد از طعمی که فلفل کاین به غذاهای خوش طعم می افزاید لذت می برند. آنتی اکسیدان های موجود در فلفل ممکن است به محافظت از بدن در برابر انواع بیماری ها کمک کنند.

پودرهای پروتئین و کاهش وزن

پودرهای پروتئین مدت هاست که مورد توجه افرادی قرار می گیرند که می خواهند عضله سازی کرده و قویتر شوند. این پودرها به کسانی که به دنبال وزن کم کردن هستند نیز کمک می کنند.

پودرهای پروتئین روشی راحت و خوشمزه برای افزایش مصرف پروتئین است. این پودرها با کنترل اشتها تاثیر زیادی در کاهش وزن دارند.
پودرهای مذکور منابعی از پروتئین های لبنی و گیاهی متراکم هستند که ممکن است حاوی مواد افزودنی برای کاهش وزن نیز باشند.

در ادامه 7 مورد از بهترین پودرهای پروتئین برای کاهش وزن آورده شده است.

1. پروتئین با طعم قهوه

در بسیاری از خوراکی ها نظیر اسنیکر دودل، کیک تولد، کلوچه و خامه از طعم دهنده های پودر پروتئین استفاده می شود.
پودرهای پروتئین با طعم قهوه غالباً حاوی مقادیری دانه های قهوه هستند که مملو از کافئین به عنوان محرک تقویت کننده برای متابولیسم است.

به عنوان مثال، مکمل پروتئین وی دایماتیز با طعم شکلات حاوی 25 گرم پروتئین و 113 میلی گرم کافئین در هر پیمانه (36 گرم) است.
کافئین علاوه بر تقویت متابولیسم، توانایی بدن را در حین تمرینات نیز افزایش می دهد و به شما این امکان را می دهد که چربی و کالری بیشتری بسوزانید.
به همین دلیل، مصرف پروتئین قهوه 30 تا 60 دقیقه قبل از ورزش کردن، میان وعده مناسبی محسوب می شود.
علاوه بر این، پروتئین موجود در این مکمل ها با کاهش اشتها باعث کاهش وزن می شود و این امکان را به شما می دهد تا کل کالری مصرفی خود را در روز کاهش دهید.
با این حال، همه پودرهای پروتئین با طعم قهوه حاوی کافئین نیستند، بنابراین برچسب روی مکمل را به دقت بخوانید.

2. پروتئین وی

پروتئین وی در حال حاضر محبوب ترین پودر پروتئین در جهان است. وِی یکی از دو پروتئین موجود در شیر است، پروتئین دیگر کازئین نام دارد.
از آنجا که بدن پروتئین وی را به راحتی هضم و جذب می کند، اغلب پس از ورزش برای عضله سازی و ریکاوری مصرف می شود.
در حالی که بسیاری از مطالعات از استفاده متداول پروتئین وی برای عضله سازی پشتیبانی می کنند، بسیاری مطالعات دیگر نشان می دهد که این پروتئین ممکن است به کاهش وزن نیز کمک کند.
مکمل اپتیموم نوتریشن حاوی 24 گرم پروتئین وی در هر پیمانه (30 گرم) است که هم برای عضله سازی و هم برای کاهش چربی استفاده می شود.
بررسی 9 مطالعه در این زمینه نشان داده است که افراد دارای اضافه وزن یا چاقی که پروتئین وی مصرف می کنند نسبت به سایر افراد، وزن بیبشتری کم کرده اند و توده عضلانی بیشتری ساخته اند.
در همین بررسی گزارش شده است كه مصرف كنندگان پروتئین وی، بهبود چشمگیری در فشار خون، كنترل قند خون و سطح كلسترول داشته اند.

3. پروتئین کازئین

کازئین، پروتئین دیگر شیر است که بسیار کندتر از وِی هضم می شود اما بسیاری از خواص کاهش وزن آن را دارد.
پروتئین کازئین هنگام قرار گرفتن در معرض اسیدهای معده به شیر دلمه شده تبدیل می شود . این بدان معناست که بدن شما مدت زیادی (معمولاً 7-6 ساعت) طول می کشد تا آن را هضم و جذب کند.
با این حال، سرعت هضم کازئین می تواند با کاهش اشتها به شما کمک کند تا غذای کمتری بخورید.
در یک مطالعه که بر روی 32 مرد انجام شد، این افراد 30 دقیقه قبل از خوردن یک وعده غذایی بدون محدودیت؛ نوشیدنی کربوهیدرات یا کازئین، پروتئین وی، تخم مرغ یا نخود مصرف کردند. محققان مشاهده کردند که کازئین بیشترین تأثیر را در سیری داشته و در نتیجه کمترین کالری مصرفی را دارد.

در یک مطالعه متفاوت، افرادی که 90 دقیقه قبل از صرف غذا، پروتئین وی مصرف کردند، گرسنگی کمتری داشتند و نسبت به افرادی که کازئین مصرف می کردند کالری کمتری سوزاندند.
این نتایج حاکی از آن است که کازئین فقط در صورتی که 30 دقیقه قبل از غذا مصرف شود از پروتئین وی بهتر خواهد بود اما در صوتی که 90 دقیقه قبل از غذا مصرف شود نمی تواند این برتری را داشته باشد. با این حال، به منظور مقایسه کازئین با وی و سایر پودرهای پروتئین تحقیقات بیشتری مورد نیاز است.
کازئین همچنین منبع بسیار خوبی برای کلسیم است.

به عنوان مثال، پودر پروتئین کازئین با مارک اپتیموم نوتریشن حاوی 60٪ ارزش روزانه کلسیم در هر پیمانه (34 گرم) است.
برخی مطالعات، مصرف بیشتر کلسیم را با کاهش وزن بدن مرتبط می دانند، اگرچه این اثر هنوز در آزمایش های کنترل شده بررسی نشده است.

4. پروتئین سویا

پروتئین سویا یکی از معدود پروتئین های گیاهی است که حاوی همۀ 9 اسید آمینه ضروری مورد نیاز برای سلامتی انسان است.

سویا منبع پروتئین با کیفیت بالا است که مورد توجه گیاهخوارها یا کسانی است که نمی توانند پروتئین های شیر را تحمل کنند.
مطالعات نشان داده است که پروتئین سویا بر روی اشتها تأثیر دارد.

در یک مطالعه، یک ساعت پس از مصرف وی، سویا یا پروتئین سفیده تخم مرغ، به افراد مورد آزمایش پیتزا داده شد.
اگرچه پروتئین وی با بیشترین کاهش اشتها همراه بود، سویا در کاهش اشتها و کاهش تعداد کالری مصرفی از پروتئین سفیده تخم مرغ موثرتر بود.
پروتئین سویا برای زنان نیز بسیار مفید است.

یک مطالعه تصادفی بر روی زنان یائسه انجام شد که به مدت سه ماه روزانه 20 گرم نوشیدنی پروتئین سویا یا کازئین مصرف می کردند. بر اساس این آزمایش، مصرف کنندگان سویا بیشتر از مصرف کنندگان کازین، چربی شکم خود را از دست دادند.

5. پروتئین غنی شده با فیبر

غذاهای گیاهی مانند سبزیجات، میوه ها، حبوبات و غلات بهترین منابع فیبرغذایی هستند.
از مزایای دریافت فیبر کافی در رژیم غذایی می توان به عادی سازی حرکات روده، کاهش سطح کلسترول، کنترل قند خون در افراد مبتلا به دیابت نوع 2 و دستیابی به وزن سالم اشاره کرد.
فیبر مانند پروتئین باعث کاهش مصرف غذا و در نتیجه کاهش وزن بدن می شود.
متأسفانه در هنگام تولید پودر پروتئین گیاهی مقدار زیادی فیبر از بین می رود.
با این حال، برخی از پودرهای پروتئین گیاهی، با فیبر غنی شده اند. چنین محصولاتی چندین منبع پروتئین مانند نخود، برنج، دانه های چیا و لوبیا گاربانزو را با هم ترکیب می کنند.
پروتئین و فیبر با هم، اثر هم افزایی ایجاد می کنند که به کاهش وزن بیش از مواد جداگانه کمک می کند.
به دنبال ترکیبات مخلوط پروتئین گیاهی باشید که حاوی بیش از 5 گرم فیبر در هر وعده باشند.

6. پروتئین سفیده تخم مرغ

اگر پروتئین های شیر را دوست ندارید یا نمی توانید تحمل کنید، پروتئین سفیده تخم مرغ جایگزین بسیار خوبی است.

در حالی که مواد مغذی اصلی تخم مرغ در زرده وجود دارد، پروتئین سفیده تخم مرغ فقط از قسمت سفید درست می شود.
ابتدا سفیده تخم مرغ آب زدایی می کنند سپس آن را پردازش کرده و تبدیل به پودر می کنند.
محصولات پروتئینی سفید تخم مرغ تحت فرایند پاستوریزاسیون قرار می گیرند. این عمل از ورود باکتری سالمونلا جلوگیری کرده و پروتئین آویدین را غیرفعال می کند. پروتئین آویدین به بیوتین متصل شده و مانع جذب آن می شود.
تأثیر پروتئین سفید تخم مرغ در کاهش اشتها به اندازه وی یا کازئین نیست، اما تحقیقات نشان می دهد که می تواند به شما کمک کند تا کالری کمتری بخورید.

7. پروتئین نخود فرنگی

پروتئین نخود مانند پروتئین سویا حاوی همۀ 9 اسید آمینه ضروری است که آن را به یک پروتئین کامل تبدیل می کند.

با این حال، ترکیب آمینو پروتئین نخود قابل مقایسه با پودرهای پروتئین لبنی نیست زیرا فاقد برخی اسیدهای آمینه ضروری است.
پودر پروتئین نخود، از نخود زرد ساخته می شود. پروتئین نخود ضد حساسیت است و گزینه ای مناسب برای افرادی است که به شیر، سویا یا تخم مرغ آلرژی دارند.
علاوه بر این، پودر پروتئین نخود جایگزین گیاهی خوبی برای پروتئین های لبنی برای کاهش وزن است.

پروتئین نخود طعم نخود فرنگی خرد شده را ندارد اما دارای طعمی خاکی است که ممکن است برخی از افراد آن را دوست نداشته باشند. در این صورت می توانید از پودرهای طعم دار استفاده کنید.

کلام آخر

بسیاری از افراد از پودرهای پروتئین برای عضله سازی و کاهش وزن استفاده می کنند.

پروتئین های وی، کازئین و تخم مرغ و همچنین پروتئین های گیاهی مانند سویا و نخود، گزینه های بسیار خوبی برای افرادی هستند که قصد لاغر شدن دارند.

برخی از این پودرهای پروتئین با ترکیباتی مانند کافئین و فیبر غنی شده اند که می توانند به کاهش وزن نیز کمک کنند.

این محصولات می توانند به شما در کاهش وزن کمک کنند، اما اگر از آنها در کنار یک رژیم غذایی متعادل، کم کالری و ورزش استفاده کنید، بهترین نتیجه را خواهید گرفت.

مننژیت باکتریایی

مننژیت التهابی است که در غشای اطراف مغز و نخاع رخ می‌دهد. به این غشاها مننژ گفته می شود و نام بیماری آن “مننژیت” است. مننژیت می تواند باکتریایی یا ویروسی باشد، اگرچه اشکال قارچی این بیماری نیز وجود دارد. مننژیت ویروسی شایع ترین و مننژیت باکتریایی جدی ترین شکل این نوع بیماری است. در صورت عدم درمان مننژیت باکتریایی، می تواند باعث فلج، سکته مغزی، تشنج، بیماری سپسیس (Sepsis) و حتی مرگ شود.

چه علائمی دارد؟

علائم برجسته مننژیت باکتریایی (Bacterial Meningitis) عبارتند از:

• تب شدید
• گرفتگی گردن
• سردرد شدید

در صورت ابتلا به این بیماری، ممکن است موارد زیر را نیز تجربه کنید:

• حالت تهوع
• استفراغ
• حساسیت به نور شدید
• گیجی
• بثورات تغییر رنگ بنفش

والدین نوزادان و کودکان نوپا زیر 2 سال باید هر گونه تحریک پذیری طولانی مدت یا عدم علاقه به غذا را از نزدیک کنترل کنند، زیرا این موراد نیز می توانند از علائم مننژیت باشند.

گاهی اوقات علائم فقط در طی چند ساعت شروع می شوند و برخی اوقات در طی یک یا دو روز ایجاد می گردند. اگر علائم مننژیت باکتریایی را مشاهده کردید، فوراً به پزشک مراجعه کنید. احتمالاَ پزشک برای درمان سریع به شما آنتی بیوتیک تزریق خواهد کرد.

ابتلا به مننژیت باکتریایی

چگونه به مننژیت باکتریایی مبتلا می شوید؟

مننژیت باکتریایی توسط چندین نوع مختلف باکتری ایجاد می شود، مانند:

• استرپتوکوک پنومونیه که به آن پنوموکوک نیز گفته می شود
• نایسریا مننژیتیدیس که مننگوکوک نیز نامیده می شود
• هموفیلوس آنفلوانزا که به آن Hib نیز گفته می شود
• لیستریا مونوسیتوژنز
• استرپ گروه B
• اشرشیاکلی

باکتری هایی ایجاد کننده مننژیت می توانند در بدن و محیط اطراف شما زندگی کنند. در بسیاری از موارد آنها بی ضرر هستند. مننژیت باکتریایی زمانی اتفاق می افتد که این باکتری ها برای شروع عفونت وارد جریان خون، مغز و نخاع می شوند.

بیشتر باکتری هایی که باعث این نوع عفونت می شوند از طریق تماس شخصی نزدیک منتشر می شوند، مانند:

• سرفه کردن
• عطسه کردن
• بوسیدن

ترشحات گلوی فرد آلوده مانند بلغم و بزاق، حاوی باکتری است. وقتی آن فرد سرفه یا عطسه می کند، باکتری در هوا پخش می شود. اما بیشتر میکروب هایی که می توانند منجر به مننژیت باکتریایی شوند مسری نیستند. در حقیقت، باکتری های عامل مننژیت نسبت به ویروس هایی که باعث سرماخوردگی یا آنفولانزا می شوند، کمتر مسری هستند.

همه باکتری های ایجاد کننده مننژیت از یک شخص به شخص دیگر منتقل نمی شوند. خوردن برخی غذاهای حاوی باکتری لیستریا ممکن است باعث ایجاد مننژیت باکتریایی شوند، مانند:

• پنیرهای نرم
• هات داگ
• ساندویچ گوشتی

مشکلات ناشی از لیستریا بیشتر در موارد زیر مشاهده می شود:

• زنان باردار
• افراد مسن
• نوزادان

باکتریهای مولد مننژیت بعد از رویدادهای زیر به غشای مغز شما حمله می کنند:

• شکستگی سر
• عمل جراحي
• عفونت سینوس

شرایط فوق ایمنی بدن را کاهش می دهد و موانع طبیعی بدن را مختل می کند و بدن شما را در برابر هر نوع عفونت از جمله مننژیت باکتریایی باز می گذارد.

علاوه بر این، نوزادان و افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند بیشتر در معرض مننژیت‌باکتریایی قرار می گیرند. توجه به این نکته مهم است که تشخیص علت عفونت دشوار است.

نحوه جلوگیری

از برخی از انواع مننژیت باکتریایی می توان از طریق واکسیناسیون جلوگیری کرد. واکسنهایی وجود دارند که از بدن در برابر سه باکتری عامل مننژیت یعنی پنوموکوک، مننگوکوک و Hib محافظت می کنند. واکسیناسیون عامل بسیار کلیدی در پیشگیری از مننژیت است. برای اطمینان از به روز بودن واکسن های خود و فرزندان‌تان به پزشک مراجعه کنید.

چرا پیشگیری مهم است

مننژیت باکتریایی می تواند منجر به عوارض شدید مانند سکته مغزی و آسیب مغزی شود. حتی می تواند کشنده نیز باشد. عوارض این بیماری اغلب دائمی هستند. سایر عوارض جدی احتمالی عبارتند از:

• مشکلات حافظه
• از دست دادن شنوایی
• فلج
• نارسایی کلیه
• عفونت و شوک در سراسر بدن، سپتی سمی نامیده می شود
• مشکلات حرکتی، مانند مشکل در راه رفتن
• ناتوانی های یادگیری
• سردرد
• تشنج

جمع بندی

اگر علائم مننژیت باکتریایی را تجربه می کنید، بلافاصله به پزشک مراجعه کنید. این بیماری معمولاً با آنتی بیوتیک قابل درمان است. اگر مننژیت خیلی زود گرفتار شود، بیمار می تواند بهبودی کامل و بدون اثرات طولانی مدت را تجربه کند. اما بهترین راه برای مقابله با مننژیت پیشگیری از طریق واکسیناسیون و اقدامات صحیح بهداشتی است. درک علل ابتلا به مننژیت و چگونگی شیوع آن به شما کمک می کند تا سالم بمانید و شما را از تجربه این بیماری خطرناک بازمی دارد.

پاتوژن چیست؟

پاتوژن ارگانیسمی است که باعث بیماری می شود.

بدن شما به طور طبیعی پر از میکروب است. با این حال، این میکروب ها فقط در صورت ضعیف شدن سیستم ایمنی، بدن را دچار مشکل می کنند یا از طریق ورود به بخش هایی از بدن که استریل و عاری از میکروب هستند، می توانند بدن را با مشکل مواجه کنند.
پاتوژن ها با سایر میکروب ها تفاوت دارند و با ورود به بدن می توانند باعث بیماری شوند.

تمام آن چیزی که پاتوژن برای رشد و زنده ماندن نیاز دارد، یک میزبان است. هنگامی که پاتوژن خود را در بدن میزبان مستقر می کند، قادر است از پاسخ های ایمنی بدن جلوگیری کند و قبل از خروج از بدن و انتقال به یک میزبان جدید، از منابع بدن برای تکثیر استفاده کند.
پاتوژن ها بسته به نوع از چند طریق قابل انتقال است. آنها می توانند از طریق تماس با پوست، مایعات بدن، ذرات معلق در هوا، تماس با مدفوع و لمس سطح لمس شده توسط فرد آلوده، پخش شوند.

انواع پاتوژن

انواع مختلفی از پاتوژن هل وجود دارند، اما ما بر روی چهار نوع رایج تمرکز خواهیم کرد: ویروس ها، باکتری ها، قارچ ها و انگل ها.

ویروس ها

ویروس ها از یک قطعه کد ژنتیکی مانند DNA یا RNA تشکیل شده اند و توسط یک پوشش پروتئینی (پاکت ویروسی) محافظت می شوند. هنگامی که آلوده می شوید، ویروس ها به سلول های میزبان در بدن شما حمله می کنند. سپس آنها از اجزای سلول میزبان برای تکثیر استفاده می کنند و ویروس بیشتری تولید می کنند.
پس از تکمیل چرخه تکثیر، این ویروس های جدید از سلول میزبان آزاد می شوند. این عمل معمولاً به سلولهای آلوده آسیب می رساند یا آنها را از بین می برد.
برخی از ویروس ها قبل از تکثیر مجدد می توانند برای مدتی خاموش بمانند. وقتی این اتفاق می افتد، ظاهراً فرد از عفونت ویروسی بهبود یافته است، اما دوباره بیمار می شود.
آنتی بیوتیک ها ویروس ها را از بین نمی برند، در نتیجه به عنوان درمانی برای عفونت های ویروسی بی اثر هستند. بسته به نوع ویروس، برخی اوقات می توان از داروهای ضد ویروسی استفاده کرد.

باکتریها

باکتری ها میکروارگانیسم هایی هستند که از یک سلول تنها ساخته شده اند. آنها دارای اشکال و ویژگی های متنوعی هستند و تقریباً در هر محیطی از جمله در بدن توانایی زندگی دارند. همه باکتری ها باعث عفونت نمی شوند. آنهایی که می توانند باکتری های پاتوژنی (بیماری زا) نامیده شوند.
هنگامی که سیستم ایمنی بدن شما توسط یک ویروس به خطر بیفتد، بدن‌تان می تواند مستعد ابتلا به عفونت های باکتریایی شود. وضعیت بیماری ناشی از ویروس باعث می شود که باکتری های معمولاً بی ضرر هستند تبدیل به پاتوژن شوند.
از آنتی بیوتیک ها برای درمان عفونت های باکتریایی استفاده می شود. برخی از سویه های باکتری در برابر آنتی بیوتیک ها مقاوم شده و درمان آنها را مشکل می کنند. بر اساس اعلام سازمان بهداشت جهانی (WHO) این مقاومت می تواند هم به طور طبیعی و هم به دلیل استفاده بیش از حد از آنتی بیوتیک ها رخ دهد.

قارچ

میلیون ها گونه مختلف قارچ بر روی زمین وجود دارد. فقط حدود 300 نوع از آنها به عنوان عامل بیماری شناخته شده‌اند. قارچ ها را می توان تقریباً در هر محیطی از جمله در خانه، فضای باز و پوست انسان یافت. وقتی قارچ ها بیش از حد رشد می کنند باعث عفونت می شوند.
سلولهای قارچی شامل یک هسته و سایر اجزای محافظت شده توسط غشا و دیواره سلولی ضخیم هستند. ساختار آنها می تواند کشتن آنها را دشوارتر کند.
بر اساس مطالعات در حال انجام، برخی از سویه های جدید عفونت های قارچی (مانند کاندیدا اوریس) به طور ویژه خطرناک هستند که باعث انجام تحقیقات بیشتری بر روی آنها شده است.
انگل ها موجوداتی هستند که مانند حیوانات ریز رفتار می کنند، درون یا روی یک میزبان زندگی می کنند و از آن تغذیه می کنند. عفونت های انگلی بیشتر در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری شایع هستند، اما ممکن است در هر جایی رخ دهند.
سه نوع اصلی انگل می توانند در انسان ایجاد بیماری کنند. این انگل‌ها عبارتند از:

• تک یاخته ها، موجوداتی تک سلولی هستند که می توانند در بدن شما زندگی کنند و تکثیر شوند؛
• هلمینت ها، ارگانیسم های بزرگتر و چند سلولی هستند که می توانند در داخل یا خارج بدن شما زندگی کنند و معمولاً به عنوان کرم شناخته می شوند؛
• انگل های برون زی (ectoparasites)، ارگانیسم های چند سلولی هستند که روی پوست شما زندگی می کنند یا از آن تغذیه می کنند، مانند برخی از حشرات از جمله کنه و پشه.

انگل ها می توانند به روش های مختلفی از جمله از طریق خاک آلوده، آب، غذا و خون و همچنین از طریق تماس جنسی و گزش حشرات پخش شوند.

بیماری های ناشی از پاتوژن ها (عوامل بیماری زا)

پاتوژن ها می توانند باعث ایجاد بیماری ها مختلفی شوند که از نظر شدت و چگونگی انتقال، متفاوت هستند. بیایید برخی از بیماری های ناشی از انواع مختلف پاتوژن ها را بررسی کنیم.

ویروس ها

ویروس ها می توانند باعث ایجاد تعدادی از عفونت ها شوند، بسیاری از آنها مسری هستند. نمونه هایی از بیماری های ویروسی عبارتند از:

• سرماخوردگی
• آنفولانزا
• مننژیت
• زگیل، از جمله زگیل تناسلی
• تبخال دهانی و تناسلی
• آبله مرغان / زونا
• سرخک
• گاستروانتریت ویروسی، از جمله نورو ویروس و روتا ویروس
• هپاتیت A، B، C، D، E
• تب زرد
• تب دنگی
• اچ آی وی و ایدز

باکتریها

چند نمونه از عفونت های باکتریایی عبارتند از:

• گلودرد
• عفونت ادراری (UTI)
• گاستروانتریت باکتریایی، مانند مسمومیت غذایی سالمونلا یا عفونت اشریشیا کُلی
• مننژیت باکتریایی
• بیماری لایم
• بیماری سل
• سوزاک
• سلولیت

قارچ

برخی از نمونه های عفونت های قارچی رایج عبارتند از:

• عفونت های مخمر واژن
• برفک
• درماتوفیتوز
• پای ورزشکار
• خارش ژوک
• عفونت های قارچی ناخن (onychomycosis)

انگلها

برخی از نمونه بیماری های ناشی از انگلی عبارتند از:

• ژیاردیازیس
• تریکومونیازیس
• مالاریا
• توکسوپلاسموز
• کرم روده
• شپش عانه

محافظت در برابر پاتوژن ها

موارد زیر روش هایی هستند که با رعایت آنها از خود و دیگران در برابر عوامل بیماری زا محافظت کنید.

• دستان خود را مرتبا بشویید.
• واکسن بزنید و اطمینان حاصل کنید که واکسیناسیون به روز است.
• گوشت و سایر مواد غذایی را به طور مناسب تهیه، پخته و ذخیره کنید.
• وقتی بیمار هستید، در خانه بمانید، به خصوص اگر تب، اسهال یا استفراغ دارید.
• موارد شخصی، مانند تیغ یا مسواک را به اشتراک نگذارید.
• لیوان یا وسایل آشامیدنی را به اشتراک نگذارید.
• مراقب گزش حشرات باشید.
• رابطه جنسی ایمن را تمرین کنید.
• با آگاهی از خطرات بهداشتی و واکسیناسیون های خاص، هوشمندانه سفر کنید.

جمع بندی

پاتوژن ها توانایی ایجاد بیماری را دارند اما در صورتی که بدن خود را سالم نگه داریم، سیستم ایمنی بدن می تواند با پاتوژن ها و بیماری های ناشی از آن، مقابله کند.

درمان هایی برای بسیاری از بیماری های ناشی از انواع مختلف پاتوژن وجود دارد. همچنین برای کسانی که بیماری آنها قابل درمان نیست مانند برخی از عفونت های ویروسی، روش هایی برای تسکین علائم آن در دسترس است.